مهارت درک مفهوم یکی از مهارت های اساسی در فرایند یاد دهی- یاد گیری است. که متاسفانه به آن توجه کافی نمی شود. اغلب ما چه به عنوان معلم و چه والدین دانش آموز، همینکه فرزند یا دانش آموزمان را در درک یک مفهوم ناتوان می بنیم شروع می کنیم با زبان خودمان به او فهماندن "ببین منظورش این است
که...به این جمله دقت کن می گوید که.....ببین من اولش را میگم بقیه اش با خودت...."و به این ترتیب فکر می کنیم کمکی که از دستمان بر می آمده انجام داده ایم.دانش آموز را شیر فهم کرده ایم و او فقط باید به خاطر بسپارد.در مواردی علاوه بر صورت مسئله در حل مسئله هم به همین صورت عمل می کنیم.مسئله را حل می کنیم .توضیح می دهیم که چگونه حل شد و وقتی مطمئن شدیم که مخاطب فهمید از او می خواهیم که خودش دوباره مسئله را حل کند(به عبارتی کپی کند) تا فراموش نکند.من معتقدم که اکثر والدین فکر می کنند این کار بسیار درستی است و وقتی انجام می دهند و خیالشان راحت می شود فکر می کنند وظیفه مادری و پدری را در آموزش فرزندشان انجام داده اند.
از دید علمای آموزش، مسیری که دانش آموز از فهم صورت مسئله تا رسیدن به پاسخ آن طی می کند بسیار مهم تر از فقط پاسخ مسئله است.طی این مسیر راه یاد گیری را به فراگیر می آموزد تنها زمانی که شما فراگیر را با ابزار یاد گیری مجهز کنید می توانید مطمئن شوید که او خود می تواند هر زمان که لازم است یاد بگیرد و کمتر به شما نیاز مند است.
برای پروش مهارت درک مفهوم می توانید از روش زیر استفاده کنید:
بخشی از آموزش را به عهده فراگیران بگذارید.می توانید یک روز در برنامه کارتان خواندن،فهمیدن و بیان آموخته ها و طراحی تکلیف و حتی پرسش امتحانی را به عهده گروه های دانش آموزان بگذارید.این کار را می توانید با واگذار کردن آموزش بخش هایی از درس که فهم آن ساده است شروع کنید و به تدریج این شیوه کار را به بخش های سنگین تر هم گسترش دهید.
به واقع کدام یک از ما معلمان یا پدر و مادر ها جرات آن را داریم که ادعا کنیم توان یاد گیری کودکان و نو جوانانمان کمتر از ماست؟
وظیفه ما معلمان و والدین تسهیل کردن فرایند یاد گیری است دانش آموزان باید بیاموزند که چگونه می آموزند .
این شیوه کار فراگیران را از آنچنان اعتماد به نفسی بر خوردار می کند که می تواند موتور محرکه انان برای یاد گیری بدون نیاز به دیگری، شود .در این صورت معلم جایگاه مناسب خودش یعنی تسهیل گر فرایند یادگیری را پیدا می کند.
در این مسیر تفاوت نمی کند که معلم علوم تجربی هستید یا عربی درس می دهید و یا زبان آموزی حرفه شماست.در هر صورت می توانید فرصت های مناسبی در کلاس فراهم آورید و از شیوه ای که گفته شد استفاده کنید تا در عمل امتحان کنید که آیا وظیفه شما یاد دادن است و کودکان و نوجوانان یاد گیرنده اند یا اینکه هر کسی مسئول آموزش خودش هست و معلم فقط باید فراگیر را با ابزار یاد گیری مجهز کند.
توان درک مفهوم یکی از ابزار یاد گیری است که معلم باید پرورش دهد.امتحان کنید و ما را از نتیجه آن با خبر کنید
امیرهوشنگ رضایی
