زبان غالب در اینترنت انگلیسی است. یک برآورد نشان می دهد که 80% محتوی online به زبان انگلیسی است. همچنین یک سهم بزرگ از نرم افزارهای آموزشی تهیه شده در بازار جهان به زبان انگلیسی است. یک مانع جدی برای به حداکثر رساندن استفاده از وب جهانی در کشورهای درحال توسعه و مناطق خارج از
شهرهای بزرگ رواج نداشتن زبان انگلیسی است. حتی درکشورهایی که زبان انگلیسی یک زبان ثانوی است (مثل سنگاپور, هند، فلیپین و مالزی) ضروری است که مواد تعلیم و تعلم که نیازهای ملی دوره های درسی را برآورده می کند و مندرجات درسی از نظر محلی، ترجیحا“ به زبان محلی ایجاد شوند. باید اطمینان حاصل شود که وب یک فضای چند فرهنگی است یعنی مردم با فرهنگهای مختلف یک نقش و یک صدا در جوامع آموزش و پرورش online داشته باشند. لذا توجه به نیازهای خاص قشر روستایی دور افتاده و اقلیتهای فرهنگی و زبانی بطور کلی، ضروری است.
مثالی از اهمیت محتوی
سه سال بعد از ایجاد پروژه شبکه مدرسه تایلند (SchoolNet) ، پروژه ای مشترک توسط شرکت الکترونیک ملی، مرکز فناوری کامپیوتری (NECTEC) ,سازمان تلفن تایلند، امور ارتباطات و وزارت آموزش عالی تایلند که با یک زیربنای شبکه آموزشی،152 مدرسه متوسطه را به اینترنت وصل کرده بود, خودش را با یک چالش غیر منتظره مواجه دید، کشف شد که مدارس بسختی از اینترنت بعنوان یک ابزار یادگیری و تعلیم استفاده می کنند, بزودی معلوم شد که عدم کیفیت منابع آموزشی online به زبان محلی – تایی – باعث عدم رغبت به استفاده از اینترنت در میان معلمان و دانش آموزان شده است. شبکه مدره تایلند از آن پس مجبور شد برنامه "دسترسی عمومی" را برای گنجاندن محتوی زبان تایی گسترش دهد.
در سپامبر 1988 شبکه مدرسه تایلند با دانشگاه Kasetstart و موسسه ارتقا علم تعلیم و فناوری برای ایجاد وب سایتهایی به زبان تایی در زمینه های ریاضی، فیزیک ,شیمی ,زیست شناسی , مهندسی ,محیط زیست و علوم کامپیوتر، برای مقاطع متوسطه رایزنی کرد.این وب سایت که مجموعا“ بعنوان کتابخانه دیجیتال نامیده شد تقریبا“ سال بعد بکار افتاد. همچنین شبکه مدرسه یک راهنمای کاربرد ساده وب بنام جعبه ابزار کتابخانه دیجیتال تالیف کرد که به معلمان امکان می داد دروس برمبنای وب و به زبان تایی ایجاد کنند. و به معلمان و دانش آموزان هم آموزشهایی درباره ایجاد صفحات وب داده شده بود. در می 2001 کتابخانه دیجیتال 1113 موضوع درسی که اغلب توسط معلمان ایجاد شده بود را درخود داشت. پروژه تکمیلی کتابخانه دیجیتال بنام "معلم تایی 2000" ، تولید مواد چند رسانه ای توسعه حرفه ای، شامل یک راهنمای چاپی , یک نوار ویدیو و یک CD بود.
همچنین از یک پروژه ملی ایجاد اسناد، منتشر شده توسط دفتر کمیسیون ملی – فرهنگی بنام "سیستم اطلاعات فرهنگی" بهره مند شد.این برنامه اقدام به جمع آوری اطلاعات درباره فرهنگ تایی و نشر آن درمیان دیگران از طریق CD و اینترنت کرد. هم اکنون شبکه مدرسه دارای حدود 4000 مدرسه در شبکه خود است و بیش از 900 مدرسه از صفحات وب خود به زبان تایی استفاده می کنند. پیش بینی می شود در سالهای آینده تعداد مدارس به 34000 عدد برسد که منجر به ایجاد محتوی بیشتری به زبان محلی می شود.
کشورهایی مانند استرالیا، فنلاند، فرانسه، ژاپن ,کانادا، تایلند، غن، افریقای جنوبی وزیمبابه هم شبکه مدرسه دارند. برنامه Enlaces در امریکای لاتین مدارسی از کشورهای اسپانیولی زبان مانند شیلی، پاراگوئه، کاستاریکا,کلمبیا و پرو را در خود جای داده است. در آسیای جنوب شرقی اخیرا“ اقداماتی برای راه اندازی شبکه های مدرسه در فیلیپین، اندونزی ,کامبوج, لائوس, برمه و ویتنام انجام شده، تا آنها را به شبکه های مدرسه موجود در سطح ASEAN متصل کند.
در آموزش مبتنی بر وب استاندارد سازی فنی محتویات یک مطلب مهم است. استاندارد سازی به برنامه های مختلف امکان می دهد که در محتوی و سیستم آموزشی سهیم شوند. ویژگیهایی در محتوی, ساختار و نوعهای آزمایشی درنظر گرفته شده اند که قابلیت اجرای متقابل بین سیستمهای مدیریت مختلف را امکان پذیر می سازد، درنتیجه در هزینه مقداری صرفه جویی می شود. استانداردها باید بقدر کافی کلی باشند تا همه انواع سیستمهای آموزشی و مفاد آنها پشتیبانی کنند. استانداردهایی از قبیل سیستم مدیریت آموزشی (IMS)، مدل پیشرفته توزیعی آموزشی (ADL/SCORM)، کمیته آموزشی صنعتی مبتنی بر کامپیوتر هوانوردی (AICC) و پروژه اروپایی ARIADNE .
سادگی مفاد آموزشی مبتنی بر وب در ذخیره شدن، ارسال، تکثیر و اصلاح موجب حفظ حقوق استعدادهای فردی شده است. از آنجا که مدارس و دانشگاهها ممکن است صریحا“ کاربرد مواد آموزشی معینی را برای اهداف کلاسی تصویب کنند، ولی این توافقنامه ممکن است آنقدر گسترده نباشد که ارسال در ارتباطات راه دور ,ویدیویی یا توزیع مواد دوره درسی را فراتر از مجموعه کلاسی آماده کنند. سازمان جهانی استعدادهای فردی سازمان ملل، درحال رهبری اقدامات بین المللی برای تهیه استانداردهای جهانی در جهت حفظ حقوق استعدادهای فردی است تا دریک زمان دسترسی و سهیم شدن در اطلاعات محدود نشود. برای معلمان و دانش آموزان و همه آنهایی که ناشر مواد درسی چند رسانه ای هستند و کارهای دیگران را ترکیب می کنند، آموزش و اطلاعات لازم درباره کاربرد اخلاقی اموال و استعدادهای فردی باید یک جز مهم از برنامه های مبتنی بر ICT باشد.
4-5 چالشهای مربوط به تامین مالی، هزینه استفاده از ICT
یکی از بزرگترین چالشها در کاربرد ICT در آموزش , موازنه اهداف آموزشی با واقعیتهای اقتصادی است. ICT در برنامه های آموزشی، سرمایه گذاری کلان می طلبد و کشورهای در حال توسعه باید در تصمیم گیری راجع به اینکه چه مدلهایی از ICT و کاربردشان رایج شود، محتاط و درباره نگهداشتن توازن اقتصادی هوشیار باشند. درنهایت این موضوع مطرح است که آیا ارزش افزوده کاربرد ICT هزینه را متعادل می کند یا نه , از جهت دیگر آیا آموزش مبتنی بر ICT موثرترین استراتژی برای اهداف مورد نظر آموزشی هست یا نه, و اگر هست شروط و مقیاس اجرا که می تواند صرفنظر از منابع مالی موجود انسانی و غیر آن , آنرا پشتیبانی کند چیست؟
Whyte منابع بالقوه مالی و برنامه های کاربرد ICT زیر را پیشنهاد می کند:
1– کمکهای بلاعوض
2 – یارانه های عمومی
3- کمکهای بخش خصوصی که بالابرنده میزان تنخواه است
4- پشتیبانی تجهیزات و افراد داوطلب
5- حمایت جامعه (مثلا“ دراختیار قرار دادن خانه بدون دریافت اجاره)
6- حق عضویت اعضا
7 – درآمدهای بدست آمده از کارهای مرکزی و اصلی:
- اتصالات (تلفن, فکس، اینترنتو صفحات وب)
- دسترسی مستقیم کامپیوتر برای کاربران
- خدمات اداری(فتوکپی، اسکن و کمکهای صمعی بصری)
8 – درآمد فعالیتهای فرعی
- سرویسهای خدماتی (پردازش لغات، تهیه صورتهای مالی، آماده سازی بودحه, چاپ و خدمات پذیرش)
- خدمات آموزشی(آموزش غیر حضوری و دوره های تربیتی)
- خدمات اجتماعی(اتاقهای همایش، وقایع اجتماعی, اطلاعات محلی)
- کار غیرحضوری و مشاوره
- فعالیتهای خاص(پزشکی از راه دور)
- خدمات فروش
نتیجه
یک استراتژی رایج در وزارتخانه های آموزش عالی در کشورهای درحال توسعه، شراکت بخش خصوصی و عمومی درراهبرد یا دنبال کردن سریع پروژه های مبتنی بر ICT است. این شراکتها اشکال مختلفی دارد مانند کمکهای بلاعوض بخش خصوصی همراه با کمک متقابل دولتی، اهدا تجهیزات و اجزای آموزشی توسط شرکتها به مدارس دولتی, ارایه کمکهای فنی برای برنامه ریزی، مدیریت و تحکیم وسایل و منابع انسانی در سطح محلی. اما بعد از اتمام کمکهای مالی، تست برنامه های مبتنی بر ICT حیاتی است. خیلی از برنامه های آموزشی ICT که برپایه کمکهای آژانسهای خیریه بنا شده اند نمی توانند زیاد دوام داشته باشند. زیرا دولت در کمکهای مالی خود موفق نبوده، در این وضعیت هیچ کدام از جوامع محلی برای تامین منابع خود احتیاج به ادامه این برنامه ها ندارند. دراینجا استراتژی دولایه "دولت حمایت کند و جوامع محلی حرکت کنند" کلیدی خواهد بود.
از آنجا که قرن 21، قرن گسترش حمایت از تحصیلات جوانان در آسیا است, یافتن راههای قابل تحمل برای پل زدن به عصر دیجیتال در کشورهای آسیا یک تقدم واقعی است. و این کار از طریق شراکتی که رهبران محلی و خبرگان آنرا هدایت می کنند می تواند برای همیشه دوام داشته باشد
نادعلی علی بیگی