میناکاری، نقاشی‌های ظریف بر روی فلز

میناکاری هنر درخشان آتش و خاک است، با رنگ‌های پخته و درخشان که عمر آن به یک هزار و ? ???سال پیش از میلاد مسیح میرسد.

علینقی وزیری در کتاب تاریخ عمومی هنرهای مصور قبل از تاریخ تا اسلام مینویسد: ازجمله هنرهای دستی ایرانیان در گذشته‌های دور تزئین و کنده‌کاری روی فلزات است. ظروف فلزی بدست‌آمده از فلزات گوناگون ساخته‌شده که مهمترین آنها عبارت‌از طلا، این فلزات برای زینت آلات و ظروف گوناگون به کار میرفته زیرا که امکان ساختن ابزار لازم در یک ورق فلز چندان مشکل و ناممکن نبوده ازجمله موارد فلزکاری می‌توان از ترصیع یعنی به جانشاندن قطعات کوچک فلزهای مختلف روی سطح فلزی از نوع جنس دیگر و ایجاد تناسب‌میان قطعات با درنظرگرفتن رنگ و اشکال هندسی آنها و ایجاد شکل یا نقش وسیله آنها و میناکاری نام برد.

بررسی‌هایی که در مورد میناسازی شده نشان می‌دهد میناهایی که به نام بیزانس مشهور است از میناسازی ایرانی اقتباس شده است. قدیمی‌ترین نمونه‌های میناکاری موجود موید این ادعاست که  میناکاری نیز مانند بسیاری ازهنرهای دیگر برای اولین بار در ایران پیدا شده و از ایران به سایر کشورها راه یافته است.

در دوران مغول سبک جدیدی در فلزسازی و میناکاری ایران بوجود آمد.

اشکال و تصاویری که قیافه و لباس اعضای دربار ایران را داشتند، جای اشکال و تصاویر عربی دوره قبل را گرفتند به‌ویژه ترصیع فلز در عصر تیموری به منتهی درجه شرقی خود رسید.

در زمان صفویه زمینه هنر میناکاری و فلزکاری تغییریافت. ظروف نقره در این دوره نقوش میناتور ازقبیل مجالس بزم در دربار و یا مجالس شکار، یا اسب سواری مزین گشت و هنر میناسازی از نقش‌های اسلیمی و گل تغذیه کرد و رنگ قرمز مورد مصرف بیشتری داشت و شهر اصفهان یکی‌از مراکز عمده میناکاری به حساب می‌آمد که هنوز هم تنها مرکزاین هنر محسوب می‌شود.

هنر میناکاری را می‌توان یکی از اختراعات خلاقه بشر دانست زیرا این هنر شامل فعل و انفعال‌های پیچیده‌ای است که به‌هم ربط داده میشوند ازیک‌سو عوامل ساده‌ای از قبیل سیلیکوم و مینیوم و پتاسیم و ازسوی دیگر سبک قیمتی که ترکیب آنها مینا را بوجود می‌آورد

میناکاری نیز مانند بسیاری ازهنرهای دیگر برای اولین بار در ایران پیدا شده و از ایران به سایر کشورها راه یافته است.

در دوران مغول سبک جدیدی در فلزسازی و میناکاری ایران بوجود آمد.

اشکال و تصاویری که قیافه و لباس اعضای دربار ایران را داشتند، جای اشکال و تصاویر عربی دوره قبل را گرفتند به‌ویژه ترصیع فلز در عصر تیموری به منتهی درجه شرقی خود رسید.

در زمان صفویه زمینه هنر میناکاری و فلزکاری تغییریافت. ظروف نقره در این دوره نقوش میناتور ازقبیل مجالس بزم در دربار و یا مجالس شکار، یا اسب سواری مزین گشت و هنر میناسازی از نقش‌های اسلیمی و گل تغذیه کرد و رنگ قرمز مورد مصرف بیشتری داشت و شهر اصفهان یکی‌از مراکز عمده میناکاری به حساب می‌آمد که هنوز هم تنها مرکزاین هنر محسوب می‌شود.

هنر میناکاری را می‌توان یکی از اختراعات خلاقه بشر دانست زیرا این هنر شامل فعل و انفعال‌های پیچیده‌ای است که به‌هم ربط داده میشوند ازیک‌سو عوامل ساده‌ای از قبیل سیلیکوم و مینیوم و پتاسیم و ازسوی دیگر سبک قیمتی که ترکیب آنها مینا را بوجود می‌آورد

حرارت می‌بیند تا رنگ‌ها به صورت مطلوب درآید در گذشته که میناکاری رواج اندک داشته رنگ‌هایی که به‌کار میرفت مانند رنگ‌هایی که در صنعت قلمکار بکار برده می‌شود گیاهی یا معدنی بود ولی اکنون برای نقاشی ظروف و اشیا مینایی از رنگ‌های شیمیایی استفاده می‌شود.

رنگ‌هایی که در میناکاری استفاده می‌شود، عبارت است از:
-رنگ‌های گیاهی که در چیت‌سازی هم به‌کارمی‌رود.

- رنگ‌های معدنی که در نقاشی و میناکاری به‌کارمی‌رفته.

- رنگ‌های فلزی که روی مینا کارمی‌کنند.

در میناکاری برای تهیه رنگ قرمز از طلا استفاده‌می‌شود، رنگ سبز مینا از مس و رنگ زرد آن از گل ماشی به دست می‌آید. رنگ آبی و فیروزه‌ای و رنگ سفید از رنگ مخصوصی تهیه می‌شده است که در شهر سامره از شهرهای عراق نوع خوب آن را بدست می‌آورده‌اند.

بیشتر اشیایی که میناسازان فعلی به بازار عرضه‌می‌کنند، شامل گوشواره، سینه‌ریز، گلوبند، انگشتر، جعبه‌های بزرگ و کوچک آرایش زنانه، قوطی سیگار، جعبه‌های خاتم‌کاری و میناکاری، سرویس چایخوری و شربت‌خوری، حباب‌های میناکاری، بشقاب، گلدان، تابلوهای بزرگ و کوچک مینا که با هنرهای دیگر مانند طلاکاری، خاتم‌کاری و مینیاتور ترکیب می‌شود.

کاسه قاب و قدح، قاب‌های عکس، زیر سیگاری، پیپ، آلبوم عکس، گلاب‌پاش، پنکه سقفی، جارو، چهل چراغ، درها و پنجره‌ها و ضریح‌های میناکاری شده برای مقابر ائمه شیعه در کربلا و نجف و سامره و مشهد و قم و حضرت عبدالعظیم و اماکن متبرکه از دیگر مواردی است که در ساخت آنها از میناکاری استفاده می‌شود.

 نقره، مس، برنز، برنج، آهن، فولاد، سرب، آلومینیوم و کرم است

شهربانو دهقانی