چنانچه اینترنت در آینده به کانون جهانی داد و ستد تبدیل گردد ، آنگاه چه سرنوشتی در انتظار میلیونها نفری خواهد بود که اتصال به اینترنت برای آنان امکان پذیر نیست و شاید هرگز نتوانیم پاسخ این سوال را بدست آوریم . استحاله و دگرگونی یک شبکه اسرار آمیز دولتی و نفوذ آن در سیستم ارتباط جهانی ، تبادل اطلاعات و بازارهای تجاری ، اینترنت را به عنوان سرچشمه و مظهر شکافی عظیم مابین کشورهای صنعتی و در حال توسعه مطرح ساخته است .
اصطلاح شکاف دیجیتالی ( Digital Divide ) صورت مختصر و کوتاه شده ای برای بیان نابرابریهای بین المللی در زمینه دسترسی به تکنولوژی اطلاعات و ارتباطات تلقی می شود .
به عبارت دیگر می توان گفت تا اندازه ای شکاف مذکور نشانه ای از تهدید قدرتهای نیرومندی است که جهان را در قرن بیست و یکم به پاره ای نابرابر از نظر دسترسی به اطلاعات تقسیم می کنند . برخی استدلال می کنند نیروهای مذکور موجب شده اند اغلب ملل جهان در دام عقب ماندگی دائمی گرفتار شوند . همچنین کشمکشها و درگیریهای منطقه ای می تواند روحیه هر ملتی را تضعیف کرده و دچار گرفتاریهای فراوان کند .
هر چند شواهدی دال بر نقض عملکرد جهانی در خصوص دسترسی به تکنولوژی اطلاعات و ارتباطات وجود دارد اما برخی ناظران از اینترنت به عنوان عامل بالقوه ای برای نجات مردم عقب مانده جهان نام می برند . این قبیل ناظران خوشبین استدلال می کنند شیوه اقتصادی جهانی به گونه ای دگرگون شده که باعث ایجاد فرصتهای جدیدی برای تولید ثروت گردیده است . اما برای بهره برداری از فرصتهای مذکور چاره ای جز استفاده از شبکه جهانی اینترنت وجود ندارد .
ارتباط با شبکه جهانی اینترنت در اغلب مناطق جهان کاری بس دشوار است . در حالی که ساکنان نیویورک در اندیشه ارتقاء سیستم ارتباط با اینترنت از طریق تلفن های متعارف با سیستم باند پهن ( Broadband ) هستند . اغلب ساکنان کشورهای در حال توسعه هرگز صدای بوق آزاد تلفن را نشنیده اند چه برسد به اینکه از ماوس یا موتور جستجوگر اینترنتی استفاده کنند . دسترسی میلیونها نفر از ساکنان کشورهای یاد شده به اینترنت ، می تواند به طرق مختلف موجب بهبود زندگی آن گردد . اما به نظر می رسد تحقق این امر کاری بس دشوار و طاقت فرسا باشد .
با این همه تعداد کسانی که این چالش را پذیرفته اند روز به روز در حال افزایش است . این کارآفرینان فعال برای پیشبرد اهدافشان که مبتنی بر عدالت و انصاف در زمینه برنامه های جهانی گسترش قدرت استفاده از اینترنت برای تمامی ملل دنیاست ، از هیچگونه کمک مالی و حمایت معنوی مضایقه ندارند .
اما با این حال هیچ یک از افراد یاد شده توقع ایجاد یک مدینه فاضله را نیز در سر نمی پرورانند . در اکثر موارد ، اقدامات انجام شده هیچ گونه سود مادی برای آنان در بر ندارد . آنها فقط به تحقق اهدافشان می اندیشند .
کار در محل سام کارلسون اقتصاددان ، بنیانگذار و مدیر اجرایی موسسه ورلد لینکس ( World Linls ) است . فعالیتهای موسسه مذکور که در واشنگتن مستقر است در زمینه پر کردن شکاف دیجیتالی است . کارلسون پس از چهار سال کار برای بانک جهانی پیرامون برنامه های آموزشی پایه در بامکو پایتخت کشور مالی ، تصمیم گرفت موسسه (ورلد لینکس ) را تاسیس کند . در زمان بازگشت وی به واشنگتن در تابستان ???? ، اینترنت واقعاٌ رشد چشمگیری را آغاز کرده بود .
وی می گوید : مدت زمان طولانی کار در یک کشور در حال توسعه موجب شده بود به مشکلات عادت کنم ، اما رشد خارق العاده اینترنت در همین مدت مرا به فکر واداشت . کارلسون در تابستان ???? چندین بار از مدارس منطقه واشنگتن دی سی بازدید به عمل آورد و مشاهده کرد چگونه تکنولوژی موجب دگرگونی روشهای یادگیری کودکان شده است .
سپس بر پایه آن ، مشاهدات وی می افزاید : برای من مشخص شده است که اگر بانک جهانی تمام فعالیت خود را بر آموزشهای پایه ای در کشورهای فقیر و آفریقایی متمرکز سازد ، آنگاه ?? سال طول خواهد کشید تا تمامی ساکنان اینگونه کشورها بتوانند از دوره آموزش ابتدایی همگانی برخوردار شوند . تازه این مسئله نیز در صورت تحقق ، تمامی مشکلات آن کشور ها را حل نخواهد کرد . مسئله پیش گفته در ماموریت جدید کارلسون تجلی یافت : دسترسی کودکان کشورهای در حال توسعه به اقتصاد مبتنی بر دانش ( The Knowledge Economy ) .
بنابراین ، هدف اساسی موسسه ورلد لینکس آموزش معلمان و دانش آموزان کشورهای در حال توسعه برای استفاده از تکنولوژی اطلاعات و ارتباطات به منظور بهبود روشهای آموزش و یادگیری است . مبارزه برای دستیابی به هدف یاد شده منوط به حل ِیکسری مسائل به هم پیوسته به شرح ذیل است : - مجهز کردن مدارس به اینترنت .
- تهیه و تدارک کامپیوتر و نگهداری از آن .
- آموزش مربیان و تهیه مواد آموزش مناسب .
پیچیدگی وظیفه مذکور ، موسسه ورلد لینکس را بر آن داشت که به منظور پر کردن شکاف دیجیتالی ، راهبردی منسجم در پیش گیرد . مشاوره و تهیه کمکهای مادی ، حداقل اجزای تشکیل دهنده راهبر یاد شده هستند . کارلسون که در زمینه آموزش و پرورش نیز از تجربیاتی برخوردار است ، به ویژه در خصوص امر آموزش احساس نگرانی می کند و می گوید : وقتی شما توانستید تمامی تجهیزات لازم را برای نصب کامپیوتر در کلاسهای درس فراهم کنید ، آنگاه مشکل ترین بخش کار یعنی آموزش مربیان ، مدیران مدارس و دانش آموزان فرا می رسد . ما باید به این افراد یاد دهیم چگونه می توان از تکنولوژی های پیش گفته به طرز مفید و ثمر بخشی استفاده کنند .
در حال حاضر ، موسسه ورلد لینکس در ?? کشور در حال توسعه شامل ?? کشور آفریقایی و خاورمیانه ، ? کشور در آسیا و ? کشور در آسیا و ? کشور نیز در آمریکای لاتین - فعالیت دارد . موسسه مزبور معمولاٌ فعالیتهای خود را در کشوری جدید با اجرای یک پروژه آزمایشی در تعدادی از مدارس آن کشور شروع می کند . به نحوی که مدارس یاد شده از تمامی امکانات پروژه آزمایشی از قبیل کامپیوتر ها ، ارتباط با اینترنت و آموزشهای لازم برخوردار می گردند .
هدف نهایی از اجرای برنامه های فوق این است که مقامات محلی یا از طریق تامین مالی توسط دولت و یا از طریق جلب حمایت مالی وام دهندگان بین المللی برای گسترش اینگونه پروژه ها در سطح کشور ترغیب شوند .
در تضاد با راهبرد جامع و کاملی که از سوی موسسه ورلد لینکس اتخاذ شده ، موسسه اسکولز آن لاین ( Schools Online ) مستقر در سان خوزه کالیفرنیا حداکثر مساعی خودرا منحصراٌ به مسئله اتصال به اینترنت متمرکز کرده است . موسسه اسکولز آن لاین در سال ???? توسط کامران الهیان و گروهی دیگر از دست اندرکاران تکنولوژی پیشرفته تاسیس گردید .
شرکت اسکولز آن لاین اساساٌ به منظور نصب اینترنت در مدارس مناطق محروم آمریکا بوجود آمده است . موسسه مذکور در اواسط سال ???? از طریق مشارکت با شرکت ورلد لینکس و دیگر سازمانهای غیرانتفاعی که در این زمینه فعالیت می کردند ، کوششهای خود را متوجه کشورهای در حال توسعه کرد . تورج رحیمی از حدود سال پیش ، زمانی که شرکت اسکولز آن لاین تاسیس شد ریاست هیئت مدیره ? شرکت را به عهده گرفت .
شرکت اسکولز آن لاین در حال حاضر از طریق نامه های الکترونیکی که از آفریقای جنوبی دریافت می کند ، به راه اندازی پروژه آزمایشی ? مدرسه در منطقه کمک می کند . رحیمی تاکید می کند ایسترن کیپ ( Eastern Cape ) نهادینه کردن و استطاعت مالی مهمترین مشکلات گروه کاری وی به شمار می روند .
وی می افزاید : چقدر خوب است یک برنامه آموزش ریاضی طراحی شده در ایالات متحده از طریق اینترنت برای مدرسه ای در مناطق روستایی کشور زیمبابوه ارسال شود . تکنولوژی مذکور برای ارتقاء سطح زندگی معلمان و داشن آموزان آن مناطق مفید و ارزشمند خواهد بود . رحیمی می نویسد : تنها از طریق نهادینه کردن و مشارکت توده مردم می توان مشکلات را از میان برداشت . البته در صورتی که امکانات لازم فراهم نباشد یا اینکه شرکتهای فراهم کننده خدمات اینترنتی ( Internet ) به فعالیت خود خاتمه دهند ، هیچ یک از امور ( Service Provider = ISP ) فوق عملی نخواهد شد . رحیمی مسائل فوق را مربوط به معضل تامین مالی می داند . وی می نویسد : اگر مسئله استطاعت مالی حل شود ، نه تنها دسترسی به اینترنت ، بلکه تمامی مسائل مربوط به اجرای پروژه حل خواهد شد . علاوه بر این معلمان ناچارند برای جبران هزینه های مالی علاوه بر این ، معلمان ناچارند برای جبران هزینههای مالی به اضافهکاری بپردازند. مدارس تحت پوشش طرح نیز برای پرداخت هزینه کاغذ، تونر(TONER) و ... نیاز بهپول دارند. همچنین هزینههای مربوط بهاستفاده از خدمات شرکتهای اینترنتی نیز که در تعداد زیادی از مناطق گران است باید پرداخت گردد و همچنین فضای آموزشی مورد نیاز بایستی ساخته، نگهداری و تعمیر شود. ما با ارائه برنامههای ویژهای به مدارس تحت پوشش طرح یاد میدهیم چگونه مدارس مشابه توانستهاند امکان تداوم اجرای پروژه را فراهم آورند.
این مدارس میتوانند الگوی مناسبی در این زمینه باشند. آنان ناچارند طرحی را برای استمرار پروژه بهنحوی طراحی کنند که برای آنان کارساز باشد . اساسیترین کاری که شرکت اسکولز آن لاین مسئولیت اجرای آنرا در مدارس بهعهده دارد ، ایجاد مرکز یادگیری اینترنتی ( THE INTERNET LEARNING CENTER ) است.
در این مرکز ?? کامپیوتر متصل به اینترنت، تعدادی پرینتر، یک اسکنر و یک دستگاه دوربین دیجیتالی وجود دارد. ضمناً تمامی دستگاههای فوق به یک شبکه محلی کامپیوتری (LOCAL AREA NETWORK ) متصل هستند . شرکت اسکولز آن لاین برای تداوم فعالیت مراکز اینترنتی فوق، معلمان محلی را آموزش داده و از مقامات منطقهای دعوت میکند برای اطمینان یافتن از اتصال به اینترنت از اینگونه اماکن بازدید بهعمل آورند. موسسه یادشده تا اواخر سال ???? ، حدود ?? پروژه آموزش اینترنتی را در کشورهای در حال توسعه، آمریکا، اسپانیا، فلسطین اشغالی و ژاپن راهاندازی کرده است.
سومین برنامهای که در این خصوص ارائه شده مربوط به موسسه ورلد کامپیوتر اکسچنج(WORLD COMPUTER EXCHANGE ) مستقر در ایالت ماساچوست است. برنامه مذکور بهشدت بر مسئله تامین سختافزارهای کامپیوتری تاکید دارد . تیموتی اندرسون بنیانگذار و رئیس موسسه یادشده میگوید: شما هرکجا بخواهید میتوانید این برنامه را آغاز کنید. ما بانی اجرای آن هستیم. وی میافزاید : ما میگوئیم شما میتوانید با قیمت بسیار ارزان تجهیزات کامپیوتری را خریداری کرده و به اینترنت متصل شوید . ما تنها اجرای بخش کوچکی از کار را بهعهده داریم. موسسه ما اکیداً به مسئله کودکان توجه دارد. جوانان فقیر نیز بایستی بتوانند از اینترنت استفاده کنند. کامپیوترهایی که توسط موسسه ورلد کامپیوتر اکسچنج به کشورهای درحال توسعه فرستاده میشود ازسوی شرکتهای بازرگانی اهدا شدهاند.
کامپیوترهای ارسالی دست دوم ولی مفید و کارا هستند. دستگاههای مذکور توسط اندرسون و کارکنان داوطلبش مجدداً تعمیر و بازسازی میشوند. شرکت ورلد کامپیوتر اکسچنج تا اواسط ماه نوامبر ???? با ??? مدرسه در ?? کشور جهان در این خصوص همکاری داشته است. همچنین طی شش ماه گذشته موسسه یادشده کانتینرهای چهل فوتی را که حاوی حدود ??? دستگاه کامپیوتر، مانیتور، ماوس و تجهیزات گوناگون شبکههای کامپیوتری بود، برای استفاده گروهی از مددکاران اجتماعی به مناطق روستایی نپال و همچنین به برنامههای توسعه پایدار سازمان ملل در کامرون و بنین و برای یک گروه بینالمللی کمکرسانی در نیجریه و آنگولا و نیز پروژه انجمن کامپیوتر برای مدارس در شهر گوا(GOA) هندوستان ارسال کرده است.
علاوه براین، در اوائل این سال نیز محموله دیگری آماده ارسال به بنگلادش، اوگاندا و ایالت گجرات (هندوستان) است. اندرسون به گزارش اخیر موسسه برجیس- (BRIDGES.ORG) یک سازمان بینالمللی غیردولتی است که به ارزیابی ابتکارات و سیاستهای رفع شکاف دیجیتالی میپردازد اشاره میکند و میگوید : در گزارش مذکور مسئله دسترسی واقعی به اینترنت تشریح و گفته شده این امر فراتر از دسترسی فیزیکی به اینترنت است. دسترسی واقعی به اینترنت این امکان را برای مردم فراهم میآورد که بااستفاده از تکنولوژی بهنحو موثری سطح زندگی خویش را ارتقاء دهند.
بههرحال، شرکت ورلد کامپیوتر اکسچنج بهجای اینکه اهم تلاش خود را صرف مونتاژ تمامی قطعات لازم برای دسترسی به اینترنت کند ، سعی دارد بااتکاء بر شرکای اصلی و دریافتکنندگان کامپیوترهای خود ، تعداد زیادی از معضلات اجرای پروژه را حل کرده و بر مشکلات کار فائق آید. موسسه یادشده و شرکای اصلی آن همواره برای کاربران کامپیوترهای خود ، توصیههایی پیرامون چگونگی تداوم فعالیت پروژه ارائه میکنند که از جمله میتوان به سالم نگهداشتن کامپیوترها ، شبکه و نحوه استفاده درست از آن اشاره کرد. همچنین آنان را ترغیب میکند برنامههای خود را در این زمینه بهصورت کتبی برای شرکت ارسال کنند.
همچنین این شرکت برای تعمیم روحیه پاسخگویی در میان کاربران ، متعاقباً برنامههای دریافتی را از طریق شبکه اینترنت برای بررسی و درک آن توسط مردم در دسترس آنان قرار میدهد. شرکت یادشده به منظور اینکه در بلند مدت بتواند هزینههای اجرای پروژه را تامین کند از یک استراتژی دومنظوره استفاده میکند. بدینترتیب که در تعدادی از مدارس تحت پوشش پروژه ، طی ساعات متعارف کلاسهای درس، استفاده از کامپیوتر تنها اختصاص به دانشآموزان دارد اما در ساعات غروب و پس از پایان کلاس هرکس میتواند با پرداخت مبلغ معینی از خدمات اینترنتی مدرسه استفاده کند.
با استفاده از درآمدی که از طریق عملیات تجاری فوق بهدست میآید میتوان هزینههای جاری اتصال به اینترنت را پرداخت کرد. همچنین این عملیات تجاری میتواند موجب نفوذ اینترنت در اقشار مختلف مردم و نیز باعث توسعه محلی گردد. اندرسون اظهار میدارد: هدف ما کمک به مردم ضعیف است. وی میافزاید: ما اطمینان داریم دسترسی به کامپیوتر موجب تحول و دگرگونی در مناطق روستایی خواهد شد.
چنانچه اینترنت در آینده به کانون جهانی داد و ستد تبدیل گردد ، آنگاه چه سرنوشتی در انتظار میلیونها نفری خواهد بود که اتصال به اینترنت برای آنان امکان پذیر نیست و شاید هرگز نتوانیم پاسخ این سوال را بدست آوریم .
استحاله و دگرگونی یک شبکه اسرار آمیز دولتی و نفوذ آن در سیستم ارتباط جهانی ، تبادل اطلاعات و بازارهای تجاری ، اینترنت را به عنوان سرچشمه و مظهر شکافی عظیم مابین کشورهای صنعتی و در حال توسعه مطرح ساخته است . اصطلاح شکاف دیجیتالی ( Digital Divide ) صورت مختصر و کوتاه شده ای برای بیان نابرابریهای بین المللی در زمینه دسترسی به تکنولوژی اطلاعات و ارتباطات تلقی می شود .
به عبارت دیگر می توان گفت تا اندازه ای شکاف مذکور نشانه ای از تهدید قدرتهای نیرومندی است که جهان را در قرن بیست و یکم به پاره ای نابرابر از نظر دسترسی به اطلاعات تقسیم می کنند . برخی استدلال می کنند نیروهای مذکور موجب شده اند اغلب ملل جهان در دام عقب ماندگی دائمی گرفتار شوند . همچنین کشمکشها و درگیریهای منطقه ای می تواند روحیه هر ملتی را تضعیف کرده و دچار گرفتاریهای فراوان کند .
هر چند شواهدی دال بر نقض عملکرد جهانی در خصوص دسترسی به تکنولوژی اطلاعات و ارتباطات وجود دارد اما برخی ناظران از اینترنت به عنوان عامل بالقوه ای برای نجات مردم عقب مانده جهان نام می برند . این قبیل ناظران خوشبین استدلال می کنند شیوه اقتصادی جهانی به گونه ای دگرگون شده که باعث ایجاد فرصتهای جدیدی برای تولید ثروت گردیده است . اما برای بهره برداری از فرصتهای مذکور چاره ای جز استفاده از شبکه جهانی اینترنت وجود ندارد . ارتباط با شبکه جهانی اینترنت در اغلب مناطق جهان کاری بس دشوار است . در حالی که ساکنان نیویورک در اندیشه ارتقاء سیستم ارتباط با اینترنت از طریق تلفن های متعارف با سیستم باند پهن ( Broadband ) هستند . اغلب ساکنان کشورهای در حال توسعه هرگز صدای بوق آزاد تلفن را نشنیده اند چه برسد به اینکه از ماوس یا موتور جستجوگر اینترنتی استفاده کنند . دسترسی میلیونها نفر از ساکنان کشورهای یاد شده به اینترنت ، می تواند به طرق مختلف موجب بهبود زندگی آن گردد . اما به نظر می رسد تحقق این امر کاری بس دشوار و طاقت فرسا باشد .
با این همه تعداد کسانی که این چالش را پذیرفته اند روز به روز در حال افزایش است . این کارآفرینان فعال برای پیشبرد اهدافشان که مبتنی بر عدالت و انصاف در زمینه برنامه های جهانی گسترش قدرت استفاده از اینترنت برای تمامی ملل دنیاست ، از هیچگونه کمک مالی و حمایت معنوی مضایقه ندارند . اما با این حال هیچ یک از افراد یاد شده توقع ایجاد یک مدینه فاضله را نیز در سر نمی پرورانند . در اکثر موارد ، اقدامات انجام شده هیچ گونه سود مادی برای آنان در بر ندارد . آنها فقط به تحقق اهدافشان می اندیشند . کار در محل سام کارلسون اقتصاددان ، بنیانگذار و مدیر اجرایی موسسه ورلد لینکس ( World Linls ) است . فعالیتهای موسسه مذکور که در واشنگتن مستقر است در زمینه پر کردن شکاف دیجیتالی است . کارلسون پس از چهار سال کار برای بانک جهانی پیرامون برنامه های آموزشی پایه در بامکو پایتخت کشور مالی ، تصمیم گرفت موسسه (ورلد لینکس ) را تاسیس کند . در زمان بازگشت وی به واشنگتن در تابستان ???? ، اینترنت واقعاٌ رشد چشمگیری را آغاز کرده بود . وی می گوید : مدت زمان طولانی کار در یک کشور در حال توسعه موجب شده بود به مشکلات عادت کنم ، اما رشد خارق العاده اینترنت در همین مدت مرا به فکر واداشت . کارلسون در تابستان ???? چندین بار از مدارس منطقه واشنگتن دی سی بازدید به عمل آورد و مشاهده کرد چگونه تکنولوژی موجب دگرگونی روشهای یادگیری کودکان شده است . سپس بر پایه آن ، مشاهدات وی می افزاید : برای من مشخص شده است که اگر بانک جهانی تمام فعالیت خود را بر آموزشهای پایه ای در کشورهای فقیر و آفریقایی متمرکز سازد ، آنگاه ?? سال طول خواهد کشید تا تمامی ساکنان اینگونه کشورها بتوانند از دوره آموزش ابتدایی همگانی برخوردار شوند . تازه این مسئله نیز در صورت تحقق ، تمامی مشکلات آن کشور ها را حل نخواهد کرد . مسئله پیش گفته در ماموریت جدید کارلسون تجلی یافت : دسترسی کودکان کشورهای در حال توسعه به اقتصاد مبتنی بر دانش ( The Knowledge Economy ) . بنابراین ، هدف اساسی موسسه ورلد لینکس آموزش معلمان و دانش آموزان کشورهای در حال توسعه برای استفاده از تکنولوژی اطلاعات و ارتباطات به منظور بهبود روشهای آموزش و یادگیری است . مبارزه برای دستیابی به هدف یاد شده منوط به حل ِیکسری مسائل به هم پیوسته به شرح ذیل است :
- مجهز کردن مدارس به اینترنت .
- تهیه و تدارک کامپیوتر و نگهداری از آن .
- آموزش مربیان و تهیه مواد آموزش مناسب .
پیچیدگی وظیفه مذکور ، موسسه ورلد لینکس را بر آن داشت که به منظور پر کردن شکاف دیجیتالی ، راهبردی منسجم در پیش گیرد . مشاوره و تهیه کمکهای مادی ، حداقل اجزای تشکیل دهنده راهبر یاد شده هستند . کارلسون که در زمینه آموزش و پرورش نیز از تجربیاتی برخوردار است ، به ویژه در خصوص امر آموزش احساس نگرانی می کند و می گوید : وقتی شما توانستید تمامی تجهیزات لازم را برای نصب کامپیوتر در کلاسهای درس فراهم کنید ، آنگاه مشکل ترین بخش کار یعنی آموزش مربیان ، مدیران مدارس و دانش آموزان فرا می رسد . ما باید به این افراد یاد دهیم چگونه می توان از تکنولوژی های پیش گفته به طرز مفید و ثمر بخشی استفاده کنند . در حال حاضر ، موسسه ورلد لینکس در ?? کشور در حال توسعه شامل ?? کشور آفریقایی و خاورمیانه ، ? کشور در آسیا و ? کشور در آسیا و ? کشور نیز در آمریکای لاتین - فعالیت دارد . موسسه مزبور معمولاٌ فعالیتهای خود را در کشوری جدید با اجرای یک پروژه آزمایشی در تعدادی از مدارس آن کشور شروع می کند . به نحوی که مدارس یاد شده از تمامی امکانات پروژه آزمایشی از قبیل کامپیوتر ها ، ارتباط با اینترنت و آموزشهای لازم برخوردار می گردند . هدف نهایی از اجرای برنامه های فوق این است که مقامات محلی یا از طریق تامین مالی توسط دولت و یا از طریق جلب حمایت مالی وام دهندگان بین المللی برای گسترش اینگونه پروژه ها در سطح کشور ترغیب شوند . در تضاد با راهبرد جامع و کاملی که از سوی موسسه ورلد لینکس اتخاذ شده ، موسسه اسکولز آن لاین ( Schools Online ) مستقر در سان خوزه کالیفرنیا حداکثر مساعی خودرا منحصراٌ به مسئله اتصال به اینترنت متمرکز کرده است .
مرکز توسعه و تبادل دانش فناوری اطلاعات