زندگانی ، جریانی رونده وپر جنب و جوش همراه با تغییر و پیدایش  پدیده های تازه است . گرچه مسائل قدیمی دگرگونیهای بسیار یافته اند ، اما هنوز در کنار ما هستند و برخی لازمه زندگی و بعضی معماهای حل نشده . پس بر تکرار آن ها نمی توان برچسب «کهنه » زد نگاه و اندیشه ی تکراری درباره ی آن ها سبب می شود تا به گمان گروهی بی حاصل و کسالت بار به نظر آیند .

به هر موضوعی باید با تعبیر نگاه درونی ، نگاهی ژرف و نو ، اندیشه ای نقادانه و پویا ، بینشی تازه و توجه به شرایط موجود پرداخت تا تازگی و تلاوت آن را دریافت .

محمد رضا شفیعی کدکنی گوید :

((نگاه تازه بیاور تا بنگری                    در زیر آفتاب ، همه چیز تازه است ))

انتخاب موضوع انشا ، نکته ای است مهم که معلم و همکاران ادبیات و غیر ادبیات باید به آن توجه داشت .

انشا را از نظر موضوع می توان به انواع مختلف تقسیم کرد .

1. انشای وصفی:

در انشای وصفی ، نویسنده با استفاده از حواس و توجه دقیق به جزئیات ، آنچه را درک نمود ، می نویسد . نویسنده ی موضوع وصفی باید دریافت ذهنی ( شناسایی ها ، دیده ها ، و شنیده ها و ... ) را مرتب کند و سپس به نوشتن بپردازد . وصف باید به گونه ای باشد که خواننده در حال و هوای آن چه وصف می شود ، قرار بگیرد . اساس موضوع وصفی بر مبنای ( احساس ) می باشد دانش آموز باید این توانایی را داشته باشد که از حواس پنجگانه ی خود برای وصف دقیق هر چیز بهره بگیرد .

نگارش موضوع وصفی ، ساده به نظر می آید . اما دشوار هم است ، چون باید جوری دیگر دید و شنید تنها مو را ندید ، بلکه پیچش مو را هم دید ، آنچه را دیگران قادر به نوشتن نیستند ، نوشت .

2. انشای تشریحی :

برخور داری از فکر قوی و اطلاعات زیاد لازمه ی نوشتن انشای تشریحی است . در نوشتن تشریحی ، موضوعی به شکل عینی یا ذهنی با دقت موی شکافی و شرح داده می شود ، در این نوشته ها نویسنده یا انشا نویس به شرح آن چه دیده می پردازد .

در نوشته های تشریحی ذهنی ، نویسنده با تجسم موضوع ، آن چنان جزئیات را شرح می دهد که گویی خود شاهد ماجرا بوده است ، برای تشریح بی کم وکاست مکان ، واقعه ، کس یا چیزی باید به مشاهده ی دقیق و مطالعه ی عمیق در مورد آن پرداخت .

3. انشای نقلی :

در این گونه انشا ، دانش آموز به نقل واقعه یی یا سرگذشت افراد ( شاعران ، نویسندگان ، مخترعان ، دانشمندان و... )  می پردازد .

مطالعه برای نوشتن انشای نقلی ، دانش آموزان را با نکات بر جسته ای از زندگانی گذشتگان آشنا می سازد و برای درک رخداد های تاریخی ، آنان را یاری می دهد .

4.انشای تخیلی:

کودکان با خیال پردازی و رهایی از حصارهای تحمیلی ، احساس می کنند که صحنه های شگفت آفرینند . زندگی را با پرواز دادن تخیل به گونه ای دیگر می بینند و آن را دل چسب تر ، دلنواز تر ، شفاف تر و زیبا تر می یبابند و اندیشه هی خود را در آن نمایان می سازند .

تخیل کودکان را با فراهم ساختن زمینه ها و برداشتن موانع در مسیر آن و به کار بردن روش ها آگاهانه باید پرورش داد . تخیل با خلاقیت مرتبط است . انشای تخیلی سبب تحریک و فعال شدن قوای ذهن می شود .

5. انشای تحقیقی:

پژوهش از اهمیت به سزایی برخوردار است . برای پیشرفت در عرصه دانش و فن آوری ، چاره ای نیست جز پرداختن به پژوهش .

اولین گام برای نوشتن انشای تحقیقی ، مطالعه ، مشاهده و جمع آوری اطلاعات درباره ی موضوع می باشد .

6. انشای استدلالی :

استدلال ، نوعی فعالیت ذهنی و تفکری جهت دار است که در آن ، شخص از یک اطلاعات مفروض به اطلاعات تازه ای می رسد. در این شیوه نویسنده با مقایسه دو مفهوم ، شباهت ها و اختلاف را بیان می کند و درباره ی جمع آوری اطلاعات ، اسناد و شواهد پرداخت ، آنها را منظم و تقدم هر کدام را مشخص می کند .

7.انشای انتقادی :

نقد در فرهنگ دکتر معین به معنی جدا کردن دینار و درهم و سره و ناسره – تمیز دادن خوب از بد آشکار کردن محاسن و معایب سخن – تشخیص محاسن و معایب ذکر نموده اند . نقادی ، لازمه ی دیدن ، شنیدن ، اندیشیدن ، مطالعه و نوشتن می باشد . نقد ، قضاوت تفکر است . بدون انصاف ، صداقت ، صراحت ، شجاعت و بی طرفی نمی توان به داوری نشست ، نقادی ، انتقام گیری ، غرض ورزی ، پرخاش ، خرده گیری و از طاووس ، تنها پای زشت را دیدن نیست .

دانش آموز با موضوع های انتقادی ، به بررسی و اظهار نظر در مورد آن می پردازد و توان انتقاد سازنده و اثر بخش را در آنان توسعه می یابد و می آموزند که انتقاد ، انکار کردن ، ایراد گرفتن و نق زدن نیست .