رویکرد مکاشفه ای بر تلاش و سخت کوشی مبتنی است. یعنی معلم به طورمستقیم پاسخ نمی دهد، بلکه کوششی دو جانبه، سبب رسیدن به حقایق می شود. روش های اکتشافی همواره باید با تقویت کننده های مناسب همراه باشند. در غیر این صورت،فراگیران از دامنه ی فعالیت خودداری خواهند کرد و باید برای آنان تفهیم شود که مستقیما? به آنها کمکی نخواهد شد و اگر تلاش نکنند به هدف نخواهند رسید
هدف: دراین الگو جستجوی مفاهیم کاملا? به عهده ی دانش آموزان گذاشته می شود و معلم بافراهم آوردن زمینه، فرایند تدریس را به گونه ای هدایت می کند که فراگیرندگان مفهوم مورد نظر را کشف کنند و راهنمایی های معلم، براساس فعالیت های فراگیرندگان و محتوای آموزش، متفاوت است بنابراین هدف نهایی این الگو پرورش فعالیت های ذهنی و مهارت های فرایندی دانش آموزان است.
کاوشگری ایده پیچیده ای است به معنای بسیاری از چیزها ،برای بسیاری از افراد ،در بسیاری از موقعیت ها .
علاقه ما به کاوشگری در مرکز یادگیری کاوش -محور ، ریشه در تجربیات ما به عنوان عالم ،معلم و دانش آموز دارد.آنچه در پی می آید یک سری از مطالبی است که مشام آدمی را با عطر چیزی آشنا می کند که از آن به کاوشگری یاد می شود .تعریفی با حد و رسم منطقی از آن اگر امکان پذیر باشد ،احتمالا بسیار محدود کننده خواهد بود.
کاوشگری پرسیدن سوالاتی است .اما نه هر سوالی ؛ بلکه سوالات خوب .سوالاتی که د ر دسترس هستند، سوالاتی که می توانند جواب های ناقص یا کامل داشته باشند و سوالاتی که به آزمون ها و مطالعاتی معنا دار می انجامند.
کاوشگری هنر و دانش پرسیدن و پاسخ دادن به سوالات است که مستلزم مشاهده و اندازه گیری ، فرضیه سازی ،تفسیر،مدل سازی و مدل آزمایی است .این کار به تجربه ،تامل شناخت نقاط قوت و ضعف روش های خاص خود بستگی دارد.
در حین کاوشگری معلم می تواند به طرح سوالی بپردازد یا دانش آموزان را وادار نماید تا سوالات خودشان را مطرح کنند. این سوالات اغلب باز هستند و فرصتی در اختیار دانش آموزان قرار می دهد تا بررسی های خود را هدایت کنند و پاسخ هایشان را (نه فقط یک پاسخ درست ) خودشان بیابند و به احتمال زیاد با سوالات بیشتری روبه رو شوند.
کاوشگری ،کاری است که عالمان انجام می دهند.این کار معمولا به صورت رسمی و نظام مند انجام می شود و در این فرآیند در پیکره کلی اطلاعات که دانش نامیده می شود ،سهیم می گردد.
در تجربه کردن علم به عنوان کاوشگری ،دانش آموزان راه و رسم عالم شدن را یاد می گیرند و به این ترتیب است که آنها یاد می گیرند که فراتر از صرف مفاهیم و واقعیت ها ،فرآیندهای مربوط به ایجاد این مفاهیم و واقعیت ها را بیاموزند.
دانش آموزان با کاوشگری به تجربیات عینی و فعال مجهز می شوند.آنها دست به ابتکار می زنند ولی در خود مهارت های حل مساله ، تصمیم سازی و تحقیق را ایجاد می کنند.این مهارت ها آنها را به یادگیرنده های مادام العمر در می آورند.
کاوشگری در مراحل مختلف رشد خود به دانش آموزان این امکان را می دهد که روی مسایل مشابه کارکنند و حتی در یافتن راه حل های آنها با هم همکاری نمایند .هر دانش آموز باید از استعدادهای خاص خود استفاده کند.
کاوشگری ،مستلزم تلفیق رشته های چند گانه است .دانش آموزان هنگام بررسی و مطالعه ،سوالاتی را خواهند پرسید که شامل علوم تجربی ،ریاضیات ، مطالعات اجتماعی ،هنرهای زبانی و مهارت های فنی و هنری است .
کاوشگری ، مستلزم ارتباط است . دانش آموزان باید سوالات منسجم و معنادار طرح کنند و نتایج را به صورت شفاهی یا کتبی گزارش نمایند و بدین طریق است که آنها به یکدیگر یاد می دهند و از یکدیگر یاد می گیرند.
کاوشگری به معلمان امکان می دهد که درباره دانش آموزان خود اطلاعاتی داشته باشند و بدانند که آنها چه کسانی هستند چه می دانند ،چگونه فکرشان را به کار می اندازند.این بینش ها معلمان را قادر می سازد که دانش آموزان را در کسب علم یاری نمایند.
هنگام کاوشگری معلمان باید مراقب باشند،کثرت رهنمودها و سوالات و پاسخ ها،کل یادگیری را از فرآیند کاوشگری خارج می سازد و به همه آنها جنبه سرگرمی می دهد .
کاوشگری حق دانش آموزانی است که برای آموزش خود احساس مسئولیت می کنند.
کاوشگری و مهارت های تدریس
کاوشگری ،فرصت هایی برای معلمان فراهم می کند که بدانند چگونه ذهن های دانش آموزان کار می کنند.این بینش ها بعدها می تواند برای ایجاد شرایط مناسب یادگیری مورد استفاده معلمان قرار گیرد و زمینه کسب علم را برای دانش آموزان فراهم آورد.برخی از مهارت هایی که معلمان هنگام استفاده از کاوشگری یاد می گیرند عبارتند از : بدانیم چگونه
1- زمینه تشویق دانش آموزان را فراهم کنیم .
2- به یک دانش آموز خاص چه رهنمودهایی ارایه کنیم .
3- به آنها چه نگوییم (پاسخ را فاش نکنیم )
4- رفتارهای دانش آموز را از روی چالش هایی که با آنها روبه روست بخوانیم و برای توصیف رفتارهایش موقعیت های یادگیری معنا داری را طراحی کنیم .
5- به دانش آموزان کمک کنیم تا در حل مسایل با یکدیگر همکاری نمایند.
6- مشاهدات ،فرضیات یا تجربیات معنا دار می شوند.
7- از اشتباهات به طور سودمند استفاده کنیم.
8- دانش آموزان را راهنمایی کنیم تا بدانند که کنترل بررسی ها و مطالعات به معنای از دست دادن کنترل کلاس نیست
مراحل اجرای الگوی تدریس کاوشگری:
1-مواجه کردن فراگیران بامسأله
در این مرحله معلم شرایطی را به وجود می آورد تا سؤالات زیادی در ذهن دانش آموزان ایجاد شود مثلا? انجام یک آزمایش یا نشان دادن یک پدیده یا تصویر و یا حتی بیان یک داستان می تواند شرایط خوبی را در این مرحله ایجاد کند. (در این مرحله معلم می تواند از دانش آموزان نیز برای ایجاد شرایط مناسب استفاده کند .مثال: طراحی آزمایش می تواند به صورت زیر باشد:
- یک ظرف پر از ماسه نرم
- دو یا چندگلوله با جرم های متفاوت
یک گلوله را از ارتفاع های مختلف از بالای ظرف ماسه رها کنید.
این عمل را با گلوله هایی با جرم های متفاوت از یک ارتفاع معین تکرار کنید.
-2 گردآوری اطلاعات
در مرحله ی قبل پرسش های زیادی در ذهن دانش آموزان شکل گرفته است در این مرحله دانش آموزان با هم گروه های خود بحث می کنند و با مراجعه به کتاب درسی و منابع اطلاعاتی دیگر سعی می کنند به پرسش های مطرح شده پاسخ داده و برای هر یک دلیلی ارائه دهند. در این مرحله دانش آموزان می توانندسؤالات بیشتری را طرح کنند و پاسخ آنها را بیابند. دانش آموزان می توانند جدولی برای تحلیل پرسش های مطرح شده و سؤالاتی که خود طرح کرده اند مطابق زیر رسم کنند. 3- سازماندهی اطلاعات
در این مرحله باید دانش آموزان را برای دستیابی به مفاهیم هدایت کرد. معلم، دانش آموزان را با ارائه مثال های گوناگون در رسیدن به مفاهیم کمک می کند. این مرحله دقایق زیادی ادامه پیدا می کند تا تبادل نظر و سؤال و پاسخ های مطرح شده در کلاس، ابعاد متفاوت مفهوم را گسترش دهد. امکان دارد در این گفتگوها، بعضی از دانش آموزان مشارکت خیلی فعالی داشته باشند و دیگران، منفعل باشند.
در این خصوص، معلم با برنامه های نظارتی خویش، باید همه ی دانش آموزان را در بحث و گفتگو شریک کند. بعد از دریافت و کشف مفاهیم، دانش آموزان رابطه ها و قوانین مورد نظر و نتایج را روی تخته ثبت می کنند. این نظریات در حکم تولیدات فرآیند آموزش است.
4- بررسی شیوه ی عمل در جریان کاوشگری
فعالیت های مختلفی تا اینجا صورت گرفت (طرح سؤال- گردآوری اطلاعات، پاسخ به سؤالات، مفهوم سازی، انجام فعالیت، طراحی فعالیت)
یکی از گروه ها به طور داوطلب یا انتخابی جریان اقدامات را از اول به صورت مختصر توضیح می دهد و معلم وتوضیحات گروه را کنترل می کند.
INQUIRY METOD الگوی کاوشگری براساس نظر ریچارد ساچمن
الگوی کاوشگری که براساس نظر ریچارد ساچمن (Richard suchman ) بنا نهاده شده یکی دیگر از الگوهای خانواده اطلاعات پردازی است .تربیت کاوشگر به منزله « فرآیندی برای بررسی و تشریح پدیده های غیر معمول » تعریف می شود (جویس و ویل 1980) .تئوری ساچمن برآن است که دانش آموزان (دانشجویان ) با پی بردن به این امر که دانش بشری جنبه آزمایشی و غیر قطعی دارد و اینکه چون دانش آزمایشی ثابت نیست و ممکن است با دانش جدید جایگزین شود ، درک درستی از موضوع درسی خواهند داشت .جوهر و اساس الگوی کاوشگری آن است که دانش آموزان از طریق معلم ، کاوش علمی را بیاموزند .
نمونه متداول تدریس کاوشگری عبارت است از ارائه سؤال و موقعیتی که در آن مسئله وجود داشته باشد .
کاوشگری گروهی GROUP INQUIRY
الگوی کاوشگری گروهی از اندیشه های جان دیوئی ، هربرت تلن ، ویلیام هرد کیل پا تریک ، و گردون هولفیش و فلیپ اسمیت نشأت گرفته است .این الگو از فرآیندهای مبتنی بر آزادی و روش علمی تشکیل یافته است و معلم هنگام آموزش به شیوه کاوشگری گروهی مراحل زیر را دنبال می کند :
1-ایجاد انگیزه دانش آموزان را با یک مسئله مواجه می سازد .
2-به دانش آموزان به اندازه کافی فرصت می دهد تا پیرامون مسئله فکر کنند ، واکنش نشان دهند و اظهار نظر نمایند
3- فعالیتها را با فهمیدن مسئله و کاری که باید صورت گیرد ، گروه بندی افراد ، طرز کار گروهها ، در نظر گرفتن جا و مکان برای فعالیتهای گروهی ، تعیین و تدارک وسایل ، مواد و منابع و تعیین وقت سازمان دهی می کند .
4-گروهها مطالعات خود را انجام می دهند .
5-گروهها پیشرفت کار خود ، مراحل کار و نیازهای گروهی را گزارش می دهند و به گزارش ها گوش می دهند و به سایرین کمک می کنند .
6-در صورت لزوم کار گروهی در روزهای دیگر دنبال می شود.
