ناامیدی احساسی است که بیشتر افراد در دوره‌های مختلف زندگی با آن دست به گریبان شده‌اند. به طورکلی ناامیدی در دوره‌ای اتفاق می‌افتد که‌افراد انگیزه و روحیه کافی برای ادامه به کار ندارند و از انجام فعالیت برای رسیدن به هدف خود باز ایستاده‌اند. دکتر فربد فدایی، روانپزشک در این‌باره معتقد است، ناامیدی یکی ازوجوه و از نشانه‌های افسردگی است و در عین حال در ایجاد خلق افسرده نقش دارد. در واقع بین ناامیدی و افسردگی یک رابطه متقابل وجود دارد.

 دکتر فدایی در ادامه ناامیدی را اینگونه معنا می‌کند و می‌گوید: «ناامیدی به‌این معناست که شخصی در کاری تلاش کند، اما به نتیجه نرسد یا به عبارت دیگر زمانی که فرد احساس درماندگی کند و در نهایت دست از کوشش بردارد و به‌اصطلاح ناامید شود.» در واقع این احساس ناامیدی زمانی در اشخاص خود را نشان می‌دهد که فرد دست از تلاش بر می دارد، چرا که یک شخص ناامید این احساس را دارد که تلاش‌های او بی‌ثمر است و کوشش‌های بعدی او نیز به واسطه عملکردش محکوم به شکست خواهد بود.
مردان یا زنان
با این همه نمایان شدن این نوع نگاه در مردان و زنان بسته به نوع فرهنگ‌شان متفاوت است، دکتر فدایی در این‌باره می‌گوید: «از آنجا که در مردان برون گرایی نسبت به زنان و درون‌گرایی در زنان نسبت به مردان بیشتر است، بنابراین احتمال بروز ناامیدی در زنان به واسطه درون‌گرا بودنشان بیشتر است.
هرچند به‌اعتقاد بسیاری از کارشناسان نبودن حمایت‌های اجتماعی در صورت محرومیت و حتی داشتن تجربه‌های شخصی ناگوار را در هر دو گروه زنان و مردان، در ایجاد زمینه ناامیدی نمی‌توان نادیده گرفت. تجربه‌هایی که گاه ممکن است در زمینه‌از دست دادن یکی از آشنایان و دوستان صمیمی باشد یا طلاق و بسیاری دیگر از مسائل زندگی که دیدگاه فرد را در ورطه‌ای از تکرارهای به ظاهر بی حاصل می اندازد.
انسان یا ماشین
آمارها نشان می‌دهد احساس ناامیدی و یأس در جوامع رو به‌افزایش است واین افزایش با همسو شدن افراد جامعه با زندگی ماشینی نیز بیشتر می‌شود. به اعتقاد منوچهر قاسمی، روانشناس عامل دیگری نیز در کنار زندگی ماشینی وجود دارد که‌از دوره‌های گذشته همراه‌انسان ها بوده‌است و در کنار زندگی ماشینی قدرت تأثیرگذاری خود را حفظ کرده‌است و حتی تقویت نیز می‌شود. این عامل به‌اعتقاد این روانشناس افکار انسان هاست که باعث دامن زدن به موج ناامیدی می‌شود که در این میان سهم نوجوانان و جوانان از سایر گروه‌های سنی دیگر بیشتر است. قاسمی عوامل تأثیر گذار در ایجاد این نوع از افکار در گروه سنی نوجوانان و جوانان را در بحران هویت، معضل کار، ازدواج و نبودن ثبات اقتصادی مناسب و وجود اختلاف طبقاتی می‌داند و می‌گوید: «انسان موجودی کمال‌گرا و هدفمند است اما اگر این کمال‌گرایی و هدفمند بودن در او ایجاد و تقویت نشود به ناکامی می‌انجامد.»
تمام این مطالب مسئله‌ای است که بسیاری از جوامع با آن روبه‌رو هستند و هر جامعه بسته به موقعیت فرهنگی و اجتماعی خود با آن برخوردهای خاصی دارد، این روانشناس با در نظر گرفتن راه‌حل‌های کلی معتقد است نمی‌توان ناامیدی را در افراد از بین برد بلکه می‌توان آن را کنترل کرد. قاسمی در این‌باره می‌گوید: «یکی از این راهکارها ایجاد بستر و شرایط لازم و مناسب شادی و نشاط جامعه‌است، چرا که یک فرد ناامید و افسرده، به دلیل آن که مدام در افکار خود در حال کنکاش است، با حضور در این برنامه‌ها باید ذهن و افکارش را از آن مسئله دور کند و چه بسا در این دور شدن بتواند به راه‌حلی برای کنار آمدن با آن مسئله برسد. دومین راه‌حل، خانواده است. ایجاد فضایی مشورتی در خانواده و بستر مناسب برای مراجعه به مشاور تا حدود زیادی به‌این افراد کمک خواهد کرد.»
دور زدن ناامیدی
مبارزه با ناامیدی در شرایطی مطرح می‌شود که به‌اعتقاد هرمز رجبی، آسیب شناس، بزرگترین کمک به‌افراد ناامید برخورد درست با آنهاست، چراکه‌اگر برخوردمناسبی از سوی اطرافیان با فرد صورت نگیرد او بیشتر در افکار خود غرق می‌شود و این مسئله در نهایت بهبود او را به تأخیر می اندازد. این آسیب شناس بهترین راه‌حل را ایجاد شرایطی عنوان می‌کند که فرد را از آن فضا و شرایط ناامیدی دور کند. رجبی در این‌باره می‌گوید: «فرد ناامید در واقع در بحران فکری قرار گرفته ‌است. منظور از بحران فکری، بحرانی است که فرد راه حلی را برای مقابله یا رهایی از مشکل یا مسئله خود پیدا نکرده؛ زیرا به گمان او تمام راه‌ها و مسیرها برایش به بن بست رسیده است. بنابراین یکی از راه‌حل‌ها دور کردن ذهن فرد از خود موضوع است.»
با این همه رفتارها و برخوردها با یک فرد ناامید که به‌اعتقاد فربد فدایی یکی ازوجوه و از نشانه‌های افسردگی است نکته کلیدی و اساسی در نزدیک نشدن و غرق نشدن در افسردگی به حساب می‌آید. رجبی در این‌باره می‌گوید: «یک شخص ناامید را با برخوردها و رفتارهای مناسب و روحیه بخش و حتی با دادن کمک فکری باید امیدوار کرد اما مسئله در مورد شخصی که دچار افسردگی شده‌است تا حدودی متفاوت و سخت خواهد بود. البته‌این به معنای این نیست که راهی برای دور کردن او از افسردگی وجود ندارد.»هرچند دنیای امروز، دنیای زندگی ماشینی و برخورد با مشکلات و مسائل گوناگون است اما به‌اعتقاد رجبی آن چه مهم است داشتن هدف و پیدا کردن راهکارهای مناسب برای رسیدن به هدف است. www.gorooh.parsiblog.com