حفره شکم قسمتی از تنه است که در زیر عضله دیافراگم واقع شده است. این حفره ارتباطی مستقیم با حفره لگنی دارد و هیچ عنصر تشریحی ای این دو را جدا نمی کند (یعنی هنگام تشریح بدن انسان به عنصری که به طور مشخصی شکم و لگن را از هم جدا کند برنمی خوریم). بنابراین حدود حفره شکم را از طرف پایین به طور قراردادی تعیین می کنیم. اگر به طور قراردادی صفحه ای فرضی و افقی از تنگه فوقانی لگن عبور دهیم، حد تحتانی حفره شکم مشخص می شود. آن چه در زیر این صفحه قرار دارد جزو حفره لگن (لگن حقیقی) است.

حفره شکمی بسیار وسیع تر از چیزی است که ما از خارج و به طور ظاهری شکم می نامیم. از آن جا که عضله دیافراگم گنبدی شکل است حفره شکمی در بالا به داخل قفسه سینه پیشروی کرده و در نتیجه قسمتی از فضای استخوانی قفسه سینه جزو حفره شکمی محسوب می شود. در پایین نیز حفره شکمی به داخل اسکلت استخوانی لگن گسترش یافته و قسمتی از حفره لگن که در بالای تنگه فوقانی قرار دارد (یعنی لگن کاذب) چزو حفره شکمی است.

به طور خلاصه حدود شکم عبارت است از:

در بالا: سطح تحتانی دیافراگم

در پایین: تنگه فوقانی لگن

در جلو: جدار قدامی شکم و عضلات قدامی آن

در عقب: ستون مهره های کمری و عضلات پشتی حوزه شکم

پوست شکم (در قسمت جلویی حفره شکم است) بسیار شل بوده و قابلیت کشش زیادی دارد. این نکته را می توان در هنگام آبستنی، کیست و تومورهای شکمی مورد توجه قرار داد. در اثر کشیده شدن پوست شکم در قسمت تحتانی، خطوط سفید رنگی ظاهر می شود که "لینه آ آلبا" Linea alba نامیده می شود.

ناف

ناف یک محل اسکار (جوشگاه) جنینی است که در دیواره جلویی شکم واقع شده است.

ناف در افراد بالغ در فاصله بین مهره های سوم و چهارم کمری است. در کودکان محل قرار گرفتن ناف قدری پایین تر است. هنگام بررسی آناتومی شکم، ناف یک نشانه در پوست ناحیه شکم محسوب می شود. عروق لنفاوی و وریدها (سیاهرگ ها) صفحه عرضی نافی را قطع نمی کنند. بلکه در بالا یا پایین این صفحه جریان دارند. عروقی که در بالای ناف هستند در بالا جریان می یابند و عروقی که در پایین ناف هستند در پایین جریان می یابند. در حالت عادی این مرز شکسته نمی شود.

گاهی اوقات به دلیل ضعف عضلات جدار قدامی شکم ممکن است قوس های روده به زیر پوست ناف آمده و در ناحیه ناف برجستگی ایجاد کند، این حالت را "فتق نافی" می نامند. ناف از نظر جنینی نیز حایز اهمیت است. چراکه محل مجاورت سه سیستم مختلف است که عبارتند از:

سیستم گوارشی- سیستم عروقی- سیستم ادراری.

پوست ناف به وسیله عصب دهم نخاعی سینه حس داده می شود. بنابراین ناف، منطقه حسی ای را که عصب دهم سینه ای به آن جا حس می دهد مشخص می کند.

منبع: درسنامه گوارش، بخش آناتومی- دانشکده پزشکی دانشگاه علوم پزشکی شهید بهشتی- مؤلف: دکتر محسن نوروزیان.