بی بی مریم بختیاری دختر حسین قلی خان ایلخانی وخواهر علی قلی خان سردار اسعد وهمسر ضرغام السلطنه بختیاری از زنان مبارز عصر مشروطه بود.

او از زنان تحصیل کرده وروشن فکر عصر خود بود که به طرفداری از آزادی- خواهان بر خاست ودر این راه از هیچ اقدامی دریغ نکرد. وی به واسطه زندگی ایلیاتی اش در فنون تیر اندازی و سوار کاری مهارت داشت و چون همسر خان و جانشین او بود عده ای سوار در اختیار داشت  و در مواقع ضروری به مشروطه خواهان کمک می کرد

بی بی مریم بختیاری یکی از مشوقین سردار اسعد برای فتح تهران بود. وی درطی نامه ها و تلگراف های مختلف بین سران ایل و  سخنرانی های مهیج و گیرا ،افراد ایل را برای  مبارزه  با  استبداد  صغیر آماده کرد و یکی  از شخصیت های ضد استعماری و ضد استبدادی عصر قاجار مطرح بود.

وی قبل از فتح تهران مخفیانه با عده ای سوار وارد تهران شد ودر خانه ی یکی از دوستان سردار اسعد اقامت کرد. او به محض ورود سردار اسعد به تهران پشت بام خانه را که  به میدان  بهارستان  مشرف بود را سنگر بندی کرد و با عده ای  سوار بختیاری از پشت سر با قزاق ها جنگید. به طوری که خود تفنگ در دست گرفته و شروع  به تیر اندازی کرد. نقش وی در فتح تهران میزان محبوبیت او را در میان ایل افزایش داد وطرفداران بسیاری یافت. سردار مریم بختیاری  در  جنگ جهانی اول  به مخالفت  با انگلیسی ها  پرداخت و با  عده ای از  تفنگ چیان  خود  جانب متحدین را گرفت

او عده ای از خان های بختیاری از جمله خان های پشتکوه را با خود همراه کردودر یورش های مداوم خود به انگلیسی ها خسارات زیادی وارد نمود به طوری که پلیس جنوب در صدد دستگیری او بر آمد.

این بانوی شجاع از سربازان و افسران آلمانی برای سرکوب و قلع و قمع راهزنان و مهار کردن خوانین کوچک استفاده کرد.

قدرت  سردار مریم  بختیاری  به حدی  بود که  روس ها  به هنگام تصرف اصفهان خصمانه به منزل او تاختند و اثاثیه او را به یغما بردند و کلیه اموال و املاک اورادر اصفهان مصادره کردند .

رشادت و دلاوری این زن بختیاری به حدی بود که آوازه شهرت و دلاوری اش در سراسر میهن پیچید منزل او پناهگاه بسیاری از آزادی خواهان عصر مشروطه شد. به طوری که هنگام فتح اصفهان به دست روسها (در جنگ جهانی اول )فن کاردف فرمانده نیروهای آلمان به خانه ی این بانو پناه برد و مدت سه ماه ونیم درپناه اوبود.

تااین که پس ازشکست بختیاری ها از روس ها و کشته شدن 58 نفر راهی کرمانشاه شد و از آنجا به برلن رفت

امپراتورآلمان به پاس حمایت های سرسختانه بی بی مریم ازفن کاردف کمان الماس- نشان و همچنین صلیب آهنین خود را برای او فرستاد. این بانوی شجاع ایرانی  تنها              

زنی بود که در دنیا توانست به دریافت این نشان نایل آید.

مبارزات سردار مریم بختیاری با انگایسی ها تا قرارداد 1919وکودتای 1299 ه.ش همچنان ادامه یافت طوری که محمد مصدق حاکم فارس در زمان کودتای 1299 ه.ش پس از مخالفت با انگلیسی ها و عزل او از منصب خود مدت ها مهمهن سردار مریم بختیاری و همسرش بود.این بانوی بزرگ سه سال پس از کشته شدن فرزندش به دستور رضا خان در اصفهان زندگی را بدرود گفت