معمولا مقاله به آنگونه ازنوشته ها اطلاق میشود،که هدف نویسنده ی آن بررسی یکی از مسائل علمی، ادبی،اجتماعی،اخلاقی وجزآنهاباشد و  بخواهد با پژوهش دقیق ودقت ازجوانب امر موضوع را به اثبات رساند،یا نفی کند.

انواع مقاله :اگرچه مقاله ها انواع گسترده وگوناگونی از نوشته هارا دربرمیگیرند،اما بطور کلی میتوان مقاله ها رابه سه دسته نسبتا متمایز : تحقیقی ،اجتماعی وانتقادی دسته بندی کرد.

      1- مقاله ی تحقیقی: بااینکه همه ی انواع مقاله ها برپایه ی تحقیق وبررسی استوار است،اما گونه ای از مقاله ها را تحقیقی می نامند،که صرفا پس از تحقیق وبررسی همه جانبه به شیوه های علمی " ومبتنی بر:فرضیه آزمون ،تحقیق ،بررسی ونتیجه گیری " تهیه شود،ودر آن آخرین نتایج بدست آمده ازیک پژوهش معین،مورد بحث قرار گیرد.

     معمولا افراد متخصص دریک رشته هرگاه به یک کشف تازه دست پیدا می کنند،نتیجه ی تحقیق خودرا دریک مقاله درروزنامه یا مجله به چاپ میرسانند.

    "معلم ها میتوانند،بارسیدن به یک راه ورورش  تدریس تازه حتی تجربی،ویا شیوه ی برخورد مناسب بایک دانش آموز نا آرام ویا  شیوه ی نو برای تالیف یک کتاب درسی ویا شیوه ی مدیریتی نو درمدرسه پس ازتحقیق ونتیجه گیری آنرادریک رسانه به برساند،تادیگرمعلمان ازتجربیات اواستفاده نمایند."

     2- مقاله ی اجتماعی: مقاله های اجتماعی چنانچه ازنامشان  پیداست،درباره ی موضوعاتی مانند:امور تربیتی،وضع خانوادگی،مطالب اخلاقی،وبطورکلی مسائلی که به نحوی باجامعه ارتباط دارند، چون انسان دراجتماع زندگی می کند،به ناچاربابسیاری از مسائل اجتماعی دربرخورداست،و همین برخورد همواره اندیشه و ذهن اورا بخود مشغول میدارد،ازآنجایی که هرکس به مقتضای فتربیت وضع خانواده،شغل میزان معلومات،وعومل دیگر ازدیدگاه خودبه مسائل اجتماعی می نگرد،دراینگون از مقالات وضع عمومی مردم،روابط آنان باهمدیگر،مشکلات زندگی،ناهمواریهای اجتماعی،تضادها تبعیضها،بیدادگریها،ومطالبی ازاین دست،مورد بحث قرارمیگیرد.

    درمقاله های اجتماعی ،اگر مقاله مربوط به موضوعهای علمی یاامورمربوط به جامعه باشد،از روش مشاهده وتجربه استفاده میشود،واگرباموضوعهای ادبی وتاریخی ارتباط پیدا کند،ازروش مطالعه بهره گرقته میشود.

   3- مقاله ی انتقادی : مقاله های اجتماعی اغلب باانتقاد همراه هستند،زیرا وقتی نویسنده ای از فضیلتها سخن میگوید،مفاسد اخلاقی و رذیلتها را نیز یادآوری می کند.وآنگاه که برای ارشاد جامعه براه ترقی و پیشرفت ازقلم خودیاری میگیرد،دردها و نقاط ضعف رانیزنشان میدهد.وآنگه که اصول و روشهای درست رامورد تاییدقرارمیدهد،خواه ناخواه ازشیوه های ناصواب هم سخن میگوید،ولاجرم دربسیاری ازمسائل اخلاقی وروسوم و عادات غلط اجتماعی دست به انتقاد میزند،وانسانهای اجتماع راازکارهای درست ونادرست آگاه می سازد،ودرهرحال چراغی فراراه آنان می گذاردتادرست رااز نادرست بازشناسند.

    ویژگیهای مقاله نویسی : نویسندگان وشاعران ضمن اینکه به حکم وظیفه ی اخلاقی خود نسبت به جامعه ونیازهاوخواسته های آنان توجه کنند،درنوشتن بایستی به مواردزیرراسته باشند:

    الف) ازموضوع مورد بحث آگاهی کافی داشته ،وبابرتری به مسئله بپردازند،لذابایستی آگاهانه دست به قلم شوند.

   ب) مقاله نویس باید احساس آزادی کند،تا بتواندبدون تشویش خاطر مسئله رامورد بحث قراردهد.

   پ) نویسنده باید به آنچه می نویسد،اعتقاد کامل داشته باشد،ومطلب راباصداقت و صمیمیت مورد بحث قراردهید،

   ت)نویسنده باید درهمه حال عفت کلام را نگهدارد،وپاازدایره ی اصول وموازین اخلاقی بیرون ننهد،بی گمان تملق و چاپلوسی کسی یاگروهیرا گفتن،نیزازاعتباروارزش نوشته می کاهد.

    عناصرتشکیل دهنده ی مقاله: مولفان شیوه ی نگارش برای مقاله 4رکن قایل شده اند.

1- موضوع   2- مقدمه 3- متن 4- نتیجه

    1- موضوع : عنوانهای مقاله ها ممکن است،یک کلمه باشند،مانند:جنگ،صلح،امید، طوفان،فساد امنیت،نیازوماننداینها.یاازدوکلمه درست شده باشد.مانند:دردکار،مرگ گرگ،پول و شیطان و....موضوع مقاله راممکن است،چندکلمه تشکیل دهند،مانند:طوفان درسرزمینهای مغرب، بزرگترین مردجهان،و.... همچنین ممکن موضوع مقاله یک جمله ی خبری پرسشی ویادستوری باشد.

    2- مقدمه : همیشه نمیتوان یک نویسنده راملزم دانست که مقاله ی خود رابامقدمه آغاز کند،واین بستگی به ذوق وسلیقه ی نویسنده دارد.

   3- متن: متن که پایه ای ترین بخش مقاله است،وبدرستی دربردارنده ی پیام نویسنده است،بایدبه تجزیه و تحلیل وتفسیرمسئله پرداخت،وموضوع رابابیان دلایل روشن و قابل قبول به اثباط رساند.

   4- نتیجه گیری: درمقاله نتیجه گیری چندان موردتوجه نیست،بیشترنویسندگان زبردست پیام خود رادرمتن به آگاهی خواننده میرسانند،ونتیجه گیری وداوری رابه دوش خواننده می گذارند.

   متخصصین فن مراحلی رابرای نوشتن مقاله قایل هستند:

   الف) دقت نظردرموضوع واندیشیدن درپیرامون مسئله.

   ب) یادداشت روش مطالب

   پ) تنظیم یادداشتها

   ج) نوشتن بندها

   د) اصلاح مقاله

   ر) پاکنویس

   ز) خواندن پاکنویس

   و) یادآوری منابع ومآخذ