قواعد تهیه سؤال های چند گزینه ای :
1- هر سؤال باید یک موضوع مهم یا یک هدف آموزشی را اندازه بگیرد .
2- مطالب اصلی سؤال به طور کامل در تنه سؤال بیاید . به صورتی که خواننده پیش از مراجعه به گزینه ها ، اندیشه اصلی سؤال را درک کند و بداند که سؤال به چه مطلبی مربوط است .
3- همه ی گزینه های یک سؤال باید متجانس بوده و به موضوع واحدی مربوط باشند .
4- گزینه های انحرافی را طوری بنویسید که توجه دانش آموزان بی اطلاع از موضوع را به خود جلب کند .
5- در سؤالات منفی ، کلمات منفی را برجسته کنید و یا زیر آنها را خط بکشید .
6- از نوشتن سؤالهای که هم متن سؤال و هم گزینه ها منفی هستند پرهیز شود چون سبب سر درگمی دانش آموزان شده و نمی تواند اهداف آموزشی را به درستی بسنجد .
7- دو گزینه متضاد را که یکی از آنها درست است را به کار نبرید زیرا اگر فقط دو گزینه با هم متضاد باشند دانش آموز انتخاب خود را به همین دو گزینه محدود می کند . پس در صورت استفاده از گزینه های مجزا بهتر است از دو زوج متضاد در گزینه ها استفاده شود.
8- محل گزینه ی درست را در میان گزینه های انحرافی به طور تصادفی انتخاب شود .
9- برای هر سؤال بین 3تا 5 گزینه در نظر گرفته شود .
10- در سؤال هایی که تنه ی آن ها جمله ی نا تمام است ، جای خالی در قسمت آخر جمله قرار گیرد .
روش های سنجش فرایند های یادگیری غیرشناختی :
تعریف آزمون عملکردی : مهارت در استفاده از فرایندها و شیوه های اجرایی و نیز مهارت در تولید فراورده ها .
ویژگی های آزمون عملکردی :
الف- تأکید بر کاربست :یعنی دانش آموز علاوه بر دانستن دانش می تواند آن را به کار بندد .
ب- استفاده از مسائل واقعی : یعنی موقعیت هایی که در زندگی واقعی یافت می شوند یا شبیه به آن ها هستند .
پ- ترغیب و تشویق تفکر باز
انواع آزمون های عملکردی :
1- آزمون کتبی عملکردی : بیشترین فاصله را از عملکرد در زندگی واقعی دارد .
2- آزمون شناسایی
3- انجام عملکرد در موقعیت های شبیه سازی شده
4- نمونه کار : کمترین فاصله را از عملکرد در زندگی واقعی دارد .
آزمون کتبی عملکردی : عمدتاً بر کاربست دانش و مهارت های عملی یا شبیه سازی شده با موقعیت های عملی تأکید دارند . برای آزمون بازده های پایانی یادگیری و یا مراحل میانی عملکردی ( هم چون استفاده درست از ابزارها و دستگاه ها ) به کار می روند .
آزمون شناسایی : سنجش توانایی دانش آموز در تشخیص ویژگی ها ، محاسن ، معایب و موارد استفاده از امور مختلف هم چون شناسایی یک ابزار یا دستگاه و توصیف کار آن و یا رفع اشکال کردن از یک دستگاه ناقص و یا خراب .
معمولاً از این روش برای آماده سازی دانش آموزان در اجرای عمل در موقعیت واقعی یا شبیه سازی شده مورد استفاده قرار می گیرند .
آزمون عملکرد در موقعیت های شبیه سازی شده :
از یادگیرنده خواسته می شود تا در یک موقعیت شبیه سازی شده یا مصنوعی یا خیالی ، همان اعمالی را انجام دهد که در موقعیت های واقعی ضروری هستند .
نمونه کار :
از دانش آموز خواسته می شود تا اعمالی را انجام دهد که معرف عملکرد واقعی مورد سنجش هستند و نزدیکترین روش سنجش عملکرد واقغی دانش آموز در محیط طبیعی است .
کار پوشه :
مجموعهای از کارهای یک دانش آموز است که کوشش پیشرفت و موفقیت تحصیلی او را در یک زمینه خاص نشان می دهد .
اهداف عمده کار پوشه : الف-ارائه بهترین کارها
ب-نشان دادن رشد تحصیلی دانش آموزان
نکاتی برای ایجاد کار پوشه :
1- نمونه ای از کارهای دانش آموز فراهم شود .
2- همواره کار پوشه ها مرور شوند تا نقاط ضعف و قوت آن ها یادآوری شود.
3- به طور مرتب محتوای کار پوشه تازه شود .
در نمره گذاری کار پوشه می توان از روش کلی و روش تحلیلی بهره برد .
روش های سنجش مشاهده ای :
1- فهرست وارسی
2- مقیاس درجه بندی
3- واقعه نگاری
فهرست وارسی :
در این روش تعیین می شود که آیا یک ویژگی ( چه درباره ی عملکرد و چه فراورده ) حضور دارد یا نه و پاسخ نیز به صورت بله-نه است .
در تهیه آن رفتارها یا ویژگی های مهم را تهیه کرده و نیز غلط های متداول ( که بیشتر اتّفاق می افتد ) را در یک فهرست مرتب می کنیم و آن گاه در حین انجام رفتار آزمون شونده تعیین می کنیم که کدام یک اتّفاق افتاده و کدام یک اتّفاق نیافتاده است .
روش مقیاس درجه بندی :
در این روش درجه یا مقدار رفتار یا ویژگی مورد نظر تعیین می گردد و یک چهار چوب داوری برای مقایسه همه ی دانش ›موزان در یک مجموعه ویژگی را فراهم می آورد و هم برای عملکرد و هم برای ارزشیابی از محصول کاربرد دارد .
در این روش فهرستی از رفتارها ( عملکرد یا محصول ) را تهیه کرده و در کنار هر کدام از آن ها مقیاس یا درجه ای را قرار می دهیم (مثلاً اعداد از 1تا 5 ویا خیلی ضعیف تا خیلی خوب )و بعد از مشاهده ی رفتار ،یکی از درجه ها را انتخاب می کنیم.
روش واقعه نگاری :
در این روش بلافاصله بعد از وقوع رفتار ، آن رفتار ثبت می گردد وبیشتر جنبه ی تحلیلی دارد تا ارزش یابی .
این روش بیشتر برای هدف های آموزشی حوزه ها ی عاطفی و روانی –حرکتی کاربرد دارد و وقت گیر است پس تنها آن دسته از رفتارهایی که لازم است در شرایط کاملاً طبیعی محیط مشاهده وارزشیابی شوند ،
مورد ارزشیابی قرار گیرند .
سنجش هدف های حوزه ی عاطفی:
در این آزمون ها از دانش آموزخواسته می شود هر آنچه را احساس می کند بگوید .
روش های سنجش هدف های حوزه عاطفی :
1- پرسشنامه بسته پاسخ : از میان پاسخ های از پیش تعیین شده برای هر سؤال یکی را بر می گزیند.
2- پرسشنامه باز پاسخ : در این روش از دانش آموز سؤالی پرسیده شده و او در پاسخ به آن نظر خود را توضیح می دهد .
3- تفکیک معنایی : این روش شامل تعدادی صفات دو قطبی (مثل خوب- بد ،زیبا –زشت و... ) است که در آن بین هر دو صفت یک مقیاس درجه بندی هفت بخشی تنظیم می شود و از دانش آموز خواسته می شود تا نگرش خود را در مورد سؤال پرسیده شده با استفاده از درجه ها مشخص کند .
4- روش یاداشت ها ی روزانه :دانش آموز احساس های خود را در باره ی تجارب شخصی و فعالیت های کلاس به صورت یاداشت روزانه ابراز می کند
