دو نهاد اثر‌گذار در تعلیم و تربیت دانش‌آموزان، خانواده و مدرسه است که همواره پیوند آنها برای رسیدن به اهداف آموزشی مورد تأکید قرار می‌گیرد، اما ظاهراً در نگاه اول آن چه از این پیوند به نظر می‌رسد تنزل یافتن آن تا سرحد کمک‌های صرفاً مالی است، در حالی که در اصل پیوند اولیا و مربیان که گاهی در تشکلی به‌نام انجمن اولیا و مربیان رقم می‌خورد فراتر از این‌هاست؛
به‌نحوی که همسویی خانواده و مدرسه درتربیت و آموزش و اثر بخشی آنها برای رشد همه?جانبه شخصیت کودک و نوجوان مهم‌تر است. www.gorooh.parsiblog.com
نتایج پژوهش‌ها نشان می‌دهد که با گذشت بیش از نیم قرن از پایه‌گذاری نهاد انجمن اولیا و مربیان در کشور هنوز نتوانسته‌ایم به اهداف خود برسیم. ناتوانی در جذب مشارکت خانواده‌ها و دخیل کردن آنها دربخش های مختلف آموزش و پرورش یکی از اهدافی است که با گذشت سال‌ها و با تأسیس انجمن‌های بی شمار در سطح مدارس هنوز محقق نشده است.
برخورد سلیقه‌ای مدیران مدارس
«محمدنصیری» سرپرست جذب مشارکت‌های اولیا و مربیان وزارت آموزش و پرورش در این باره به «ایران» می‌گوید: «اگر همراهی خانه و مدرسه وجود نداشته باشد رفتارهای دوگانه‌ای در دانش آموزان شکل می‌گیرد که همین مسئله موجب می‌شود ارزش‌ها و هنجارهای حاکم بر آنها درونی نشود.
با وجود ظرفیت بالایی که در انجمن‌های اولیا و مربیان وجود دارد هنوز در بسیاری ازمدارس از آن بهره?برداری نمی شود؛ چرا که برخی مدیران مدارس کمک‌های انجمن‌ها را دخالت در کار خود می‌بینند، بنابراین سلیقه‌ای عمل می‌کنند.»
وی با بیان این‌که سال گذشته کارگروه‌هایی در برخی مدارس به‌طور آزمایشی تشکیل شد، می‌افزاید: «کارگروه‌های بهداشتی- درمانی، آموزشی و پرورشی و فنی و حرفه‌ای با هدف استفاده از ظرفیت?های اولیای دانش‌آموزان تشکیل شد و وظایف 14 گانه‌ای هم برای انجمن‌ها تعریف شد تا تداخلی در فعالیت های اولیای خانه و مدرسه پیش نیاید، اما بااین وجود همچنان پیوند اولیا و مربیان آن چنان که لازم است محقق نشده است.»
سرپرست جذب مشارکت‌های اولیا و مربیان تعداد انجمن‌های اولیا و مربیان را در کشور 100 هزار انجمن کرد.
حمایت همه جانبه نه صرفاً مالی
«علیرضا رحیمی» مدیرکل دفتر آموزش و خلاقیت پیش دبستانی و ابتدایی وزارت آموزش و پرورش نیز درباره اهمیت پیوند نهادهای خانواده و مدرسه بویژه در مقطع ابتدایی معتقد است: «اولیای مدرسه، خانواده و دانش‌آموزان سه ضلع فرایند تعلیم و تربیت محسوب می‌شوند و اگر یکی از این سه ضلع حضور فعال نداشته باشد، به همان میزان اضلاع دیگر را دچار مشکل می‌کند. مهم‌ترین ضلعی هم که در مقطع ابتدایی اهمیت بیشتری دارد، ضلع خانواده است؛ چرا که برقراری رابطه از سوی خانواده با معلمان و دادن اطلاعات لازم درباره ویژگی‌های روحی و جسمی بچه‌ها، به شناخت معلم از دانش‌آموز و تنظیم روابط او با شاگردش بسیار کمک می‌کند. در واقع اگر اطلاعاتی به معلم داده نشود، او باید با صرف وقت و انرژی بیشتر این اطلاعات را کسب کند. بنابراین والدین در مقطع ابتدایی نقش پررنگ‌تری را در فرایند یاددهی و یادگیری بازی می‌کنند؛ بویژه نقش در ارزشیابی توصیفی بارزتر دیده می‌شود.»
وی در پاسخ به این‌که رابطه دو سویه اولیای مدرسه و خانه را در شرایط فعلی چگونه ارزیابی می‌کنید، توضیح می‌دهد: «شرایط در دوره ابتدایی نسبت به دوره‌های تحصیلی دیگر بهتر است، اما مطلوب نیست. باید بدانیم که بچه‌ها صرفاً به پشتیبانی مادی نیازی ندارند بلکه از نظر معنوی، روحی و عاطفی هم باید مورد حمایت قرار بگیرند.»
مدرسه به سراغ خانه نمی‌رود
«علیرضا شریفی» پژوهشگر حوزه تعلیم و تربیت نیز در مقوله پیوند اولیا و مربیان به نتایج پژوهش‌ها در این باره اشاره می‌کند و می‌گوید: «تحقیقات زیادی با محوریت ارتباط بین نهاد خانه و نهاد مدرسه انجام گرفته و نتایج آن نشان می‌دهد در حقیقت تمام اجزایی که به‌طور مستقیم بر فرایند تربیت اثر می‌گذارند به‌خاطر نبود هماهنگی بین آنها و تکراری بودن برخی از اجزا از کارایی آنها کاسته می‌شود.بنابراین مربی به علت نداشتن هماهنگی بین نهادهای مرتبط در تربیت دچار مشکلات عدیده‌ای می‌شود. علاوه براین نتایج پژوهش‌ها بیانگر آن است که هرچه این ارتباط نزدیک تر باشد پیشرفت تحصیلی دانش‌آموزان نیز افزایش می‌یابد، حتی اگر والدین دانش‌آموز بی سواد باشند و البته این امر نه تنها در آموزش که در پرورش هم مصداق دارد.
در بعد کلان پیوند خانه و مدرسه باید به این امر اشاره کرد که در دنیای امروز آموزش و پرورش خانواده اهمیت دارد یعنی فضای فیزیکی مشخص به‌عنوان مدرسه دیگر تعریف نمی‌شود. به بیان دیگر همه فعالیت‌ها اعم از ارزشیابی، مدیریت، آموزش و پرورش با همکاری مستقیم بین والدین و اولیای مدرسه انجام می‌گیرد، بنابراین این میزان بالای مشارکت پیشرفت در همه زمینه‌ها را موجب می‌شود. البته این مشارکت دوسویه است یعنی معلمان هم مکلفند در مواقع ضروری به خانه دانش‌آموزان مراجعه کرده و والدین آنها را در جریان مشکلات قرار داده و اطلاعات لازم را در این باره به آن ها
ارائه دهند.
بنابراین، این خلأ در کشور ما دیده می‌شود که مدرسه به سراغ خانواده نمی‌رود. به همین خاطر ما بانقطه مطلوب فاصله زیادی داریم و اساساً تعداد خانواده?هایی که این پیوند را ایجاد کرده اند بسیار کمتر از کسانی است که در بین آنها این مسئله مورد غفلت قرار گرفته است.»
