گروه جامعه - کتایون مصری: آقا اجازه، مداد ما نیست! خانم اجازه، پاک کن ما گم شده! خاطره روزهای مدرسه، فقط محدود به پیدا کردن اولین دوست و همکلاسی، زنگ های تفریح، همهمه کلاس ها و تقسیم خوراکی ها نیست.

    بوی چرم و مشمای نو، نرمی پاک کن های سفید و تراش های براق، مدادهای صف کشیده و هم قد در داخل جعبه، دفترچه های رنگی و کاغذهای تانشده و... هنوز با گذشت سال ها آدم را به وجد می آورد. همه این لوازم از تجربه مشترکی سخن می گوید، کسی نیست که شوق خرید کیف و کتاب نو را تجربه نکرده باشد. این لوازم یعنی گذشته، یعنی خاطره، یعنی انرژی، یعنی کودکی، منتها آن روزها دل من و تو شاید با یک دفترچه 40 برگ کاهی و چند مداد سیاه و قرمز و یک جامدادی پارچه ای هم شاد می شد. در آن روز نه از هری پاتر و باربی خبری بود و نه از جامدادی هایی به شکل PC و خودکارهای چند هزار تومانی، اما بسیاری از دانش آموزان امروز به کمتر از دفترچه های 200 برگ سیمی، مداد اتود، مداد رنگی 24 تایی ژاپنی و جامدادی های خارجی رضایت نمی دهند. تفاوت اینجاست که پدر من و تو هفته آخر شهریور با چند اسکناس درشت چند تا بچه خانوار را نونوار می کرد، ولی حالادرآمد پدر و مادر امروز برای تامین نیاز یک فرزند بسختی کفایت می کند.امروزه رشد مارپیچی قیمت ها و نبود نظارت بر رفتار فروشندگان، والدین را برای شکل دادن به خاطرات شیرین روزهای مدرسه فرزندانشان با دشواری روبه رو کرده است.
    در حالی که حدود یک هفته به اول مهر یعنی روز بازگشایی مدارس باقی مانده، هجوم اولیا برای خرید نوشت افزار باعث شده تا علاوه بر رشد قیمت ها، بازار شاهد تنوع بالای این محصولات باشد.
    
    تسخیر بازار با لوازم التحریر فانتزی
    اگرچه برخی از محصولات بازار نوشت افزار در آستانه سال تحصیلی جدید با نرخ دولتی هم عرضه می شود، اما آنچه اختلاف قیمت در بازار لوازم التحریر را تشدید می کند، ورود یکی دو ساله انواع لوازم فانتزی با کیفیت و قیمت بالاتر است. بسیاری از این لوازم به لحاظ شکل و رنگ طوری طراحی شده اند که سلیقه دانش آموزان به سمت آنها هدایت می شود.
    در حالی که محصولات دولتی با وجود قیمت پایین تر به لحاظ جذابیت ظاهری با این سلیقه فاصله دارد.
    با وجود این، وزارت بازرگانی امسال با عرضه 20 میلیون جلد دفترچه و لوازم التحریر در نمایشگاه پاییزه سعی در جلب سلیقه دانش آموزان و سبک کردن بار هزینه مالی این ایام بر خانواده ها دارد. این کالاها 20 درصد ارزان تر از بیرون به فروش می رسد.
    یکی از والدین که باید تا چند روز آینده برای 2 فرزندش، لوازم التحریر تهیه کند، می گوید: با این که هر سال دفتر و مداد و خودکار بچه ها را از این گونه نمایشگاه ها می خرم، اما باز هم ناچارم بخش عمده ای از لوازم را از مغازه های لوکس خریداری کنم، چون معمولالوازم ایرانی درجه 2 هستند و بچه ها به آن رضایت نمی دهند. این دفترها نه جلد خوبی دارند و نه کیفیت ورقشان خوب است.
    وی کاهش تنها 20 درصدی قیمت لوازم التحریر در فروشگاه های پاییزه را نسبت به دیگر فروشگاه ها کافی نمی داند و اضافه می کند: ترجیح می دهم این 20 درصد را بپردازم تا بچه ها از لوازمی مقاوم تر و با کیفیتی بهتر استفاده کنند.
    
    لوازم التحریر را یکجا نخرید
    امسال هم مانند سال های گذشته، تب ورود و خرید نوشت افزار فانتزی در روزهای پایانی شهریور ماه بالاست. افزایش فشار تقاضا برای خرید این وسایل به صورت فصلی همزمان با افزایش سطح عمومی قیمت سایر کالاها و خدمات، فشار مضاعفی را بر بودجه خانوارها بخصوص آنها که فرزندان محصل بیشتری دارند، وارد می کند. طی همین روزها، بعضی فروشندگان نیز از فشار فصلی و کوتاه مدت متقاضیان برای خرید لوازم التحریر فانتزی سوءاستفاده می کنند و بی محابا با قیمت های چندگانه محصولاتشان را به فروش می رسانند.
    اصغر رمضانی، فروشنده یک فروشگاه محلی لوازم التحریر و کتاب های درسی در شرق تهران می گوید: افزایش قیمت دفترچه و خودکار و کیف و...در برابر رشد چند برابری قیمت تخم مرغ و لبنیات و هزار چیز دیگر که در طول سال بالامی رود، نباید چندان غیرمنطقی باشد؛ چراکه رشد قیمت لوازم التحریر معمولادر روزهای خاصی اتفاق می افتد و در سایر روزها کمتر تغییری در آن رخ می دهد.
    این فروشنده لوازم التحریر، نظارت دولت بر بازار نوشت افزار را تا حدی در کنترل قیمت ها مطلوب می داند؛ ولی به والدین توصیه می کند از خرید یکجا و یکباره همه نوشت افزار دانش آموزان خودداری کنند؛ چون از التهاب قیمت ها یکی دو روز دیگر کم می شود. از طرف دیگر والدینی که در این روزها 20 دفتر 100 برگ، 100 خودکار، مداد، تراش و... می خرند، سرعت مصرف بچه ها را هم به طور ناخودآگاه افزایش می دهند.
    
    لوازم التحریرهای گران و کم کیفیت
    وفور کالاهای چینی، کره ای و تایوانی در بازار لوازم التحریر این روزها بسیاری از اسکناس ها را به سمت خود جذب می کند.
    براساس اطلاعات موجود، در حال حاضر هزینه تولید در صنعت نوشت افزار داخل حدود 9 درصد بالاتر از نرخ تورم است. از سویی گران بودن هزینه های تولید نوشت افزار و کاهش شدید تعرفه واردات این کالاها عواملی بوده که بازار لوازم داخلی را با رکود نسبی روبه رو کرده است. هنوز خانواد ه ها برای خرید این کالابه شکل و ظاهر اکتفا می کنند و معیار دقیقی برای تعیین میزان کیفیت لوازم التحریر وجود ندارد.شنیده می شود که نوشت افزار چینی و آسیای جنوب شرقی، بیشترین خریدار را در بازار ایران دارد؛ در حالی که آنچه از آن به نام لوازم التحریر فانتزی یاد می شود نیز به لحاظ کیفیت در سطح بالایی نیست.
    
    لوازم التحریر فانتزی و آثار فرهنگی
    ارتباط هر روز دانش آموزانی که در سن جامعه پذیری قرار دارند با لوازم التحریر، از این وسایل ابزارهای باظرفیتی ساخته که می تواند بر الگوی مورد پذیرش فرهنگی از سوی دانش آموزان موثر باشد؛ در حالی که در کشور ما هنوز ارزش فرهنگی این لوازم درک نشده و جنبه سخت افزاری آن بیشتر مورد توجه بوده، کشورهایی مانند چین، ژاپن و حتی کشورهای پیشرفته غرب به انتشار الگوهای فرهنگی خود به مدد همین لوازم پرداخته اند.نقش بستن انواع شخصیت های غیربومی و کارتونی در ذهن و سپس لوازم التحریر کودکان ایرانی، نشانه موفقیت برنامه های فرهنگی این کشورهاست؛ نکته ای که از طرف مسوولان آموزش و پرورش و سایر دستگاه های فرهنگی مغفول مانده است.
    راستی چرا پروژه دارا و سارا حتی در حیطه نوشت افزار ایرانی با موفقیت روبه رو نبوده و کودکان و نوجوانان ایرانی همچنان گارفیلد، هری پاتر و باربی را به آنها ترجیح می دهند؟