نویسنده: علی رضا احمدی
دروغ یکی از گناهان کبیره است که روایات متعددی در مذمت آن آمده است چرا که دروغ باعث می گردد تا شخص دروغگو و کسانی که به آنها دروغ گفته می شود از مسیر حق و حقیقت دور گشته و به ضلالت و گمراهی کشیده شوند و این امر شاید به زبان، بسیار ساده و آسان جلوه کند اما اثر آن از زهرمار کشنده نیز خطرناک تر است. چنانچه امام صادق (علیه السلام ) فرمودند: “ ان الکذاب یهلک بالبینات و یهلک اتباعه بالشبهات “ (دروغگو با برهان های روشن هلاک گردد و پیروانش به وسیله شبهات ()1)

 
    پرهیز از دروغ حتی به شوخی
    انسان باید در مدت عمری که در این دنیا به او ارزانی شده سعی نماید که هیچ گاه دروغی از او سر نزند زیرا دروغ آبروی انسان را می برد چنانچه امام صادق علیه السلام فرمودند:
    “ فقال عیسی بن مریم(علیه السلام) من کثر کذبه ذهب بهاوه “
    (عیسی بن مریم علیه السلام فرمود: هر که دروغش زیاد شد آبرویش برود . ()2)
    لذا اینکه بعضی ها به شوخی نیز با یکدیگر به دروغگویی می پردازند، باید این را بدانند که این علم نیز انسان را به هلاکت می رساند چرا که دروغ چه شوخی باشد و چه جدی و چه کوچک باشد و چه بزرگ باز هم دروغ است. چنانچه امام باقر (علیه السلام) فرمودند: “علی بن الحسین (علیه السلام) به فرزندانش می فرمود: (از دروغ، کوچک و بزرگش جدی و شوخیش بپرهیزید زیرا آن کس که در چیز کوچک دروغ گفت به دروغ بزرگ نیز جرات پیدا می کند . آ یا نمی دانید رسول خدا (صلی الله علیه وآله) فرمود : “ اگر بنده خدا پیوسته راست گوید خداوند او را صدیق نویسد و اگر پیوسته دروغ گوید خدا او را کذاب (دروغگو ) نویسد.()3)
    دروغگویی بدتر از شراب خواری
    شراب یکی از نوشیدنی های حرام می باشد که نوشیدن آن از گناهان کبیره محسوب می گردد و در رابطه با پلیدی آن در آیات و روایات متعددی تاکید گردیده است اما با این وجود دروغ و اثرات سوء ناشی از دروغ بسی بالاتر و گناهش سنگین تر از شرب خمر است. چنانچه امام باقر(علیه السلام) در این زمینه فرمودند: ( خداوند عزوجل برای بدی قفل هایی قرار داده و کلیدهای آنها را شراب قرار داده و دروغ بدتر از شراب است.()4)
    و این روایت حاکی از آن نیست که افراد بگویند پس شراب بخوریم و دروغ نگوییم ،بلکه هر دو عمل قبیح و انجام آن خشم ذات اقدس پروردگار را به همراه دارد و آ نچه که قیاس می گردد بحث اثرات ناشی از یک گناه است به طوری که شرب خمر با این همه اثرات مخرب که در آن وجود دارد در مقابل دروغ از نظر رتبه بندی، درجه ای پایین تر دارد .
    نشانه دروغگو
    دروغگو همیشه سخنانش انسان را گمراه می سازد به طوری که خیلی از چیزهایی را که انسان دور می پندارد در اندیشه اش نزدیک و خیلی چیزهایی را که نزدیک می داند دور می نمایاند و در حدیثی امام صادق (علیه السلام) نشانه دروغگو را اینگونه بیان می فرمایند: ( نشانه دروغگو این است که از آ سمان و زمین و مشرق و مغرب خبر می دهد ولی آ نگاه که از حرام و حلال خدا از او بپرسی چیزی نزد او نیست که پاسخ دهد .()5)
    اولین کسی که دروغگو را تکذیب می کند
    دروغگو همیشه در مهلکه به سر می برد به طوری که هیچ گاه توانایی راستگویی را ندارد چرا که اگر بخواهد راست بگوید سخنان پیشین خود را تکذیب نموده ودیگر بعد از آن کسی سخنان او را نخواهد پذیرفت اما هنگامی که شخص دروغی از او حادث می گردد اولین کسی که او را تکذیب می نماید ذات اقدس پروردگار است و بعد از آن دو فرشته ای که با او هستند و اعمال را ثبت می کنند. چنانچه امام باقر (علیه السلام) در این رابطه فرمودند: ( اولین کسی که دروغگو را تکذیب کند خداوند عزوجل است سپس دو فرشته که با او هستند سپس خود او هم می داند که دروغگوست .()6)
    و این چه زیبا کلامی است که دروغگو خودش بر این واقف است که دروغ می گوید و این را هم می داند که خداوند از دروغگویی او با خبر است اما باز هم بر این عمل قبیح خود ادامه می دهد!
    از دروغگویی پرهیز کنیم
    همان طور که در روایات اشاره گردیده دروغگویی بدتر از گناهانی است که کلید قفل گناهان دیگر می باشند. لذا بر هر مسلمانی واجب است که عزم خود را جزم نموده و با توکل به خداوند سعی نماید تا هیچ گاه دروغی از او حادث نگردد چرا که ما همه به این معتقدیم که تمام امور عالم به فرمان پروردگار عالمیان است و هیچ گاه با نافرمانی او که یکی از آنها دروغگویی است نمی توان به سعادت دنیا و آخرت دست یافت.
    ان شاءالله که تابع باشیم .
    پی نوشتها:
    -1 اصول کافی، ج 4، ص 36، حدیث 7
    -2 همان، ص 37، حدیث 13
    -3 همان ، ص 35، حدیث 2
    -4 همان ، حدیث 3
    -5 همان ، ص 36، حدیث 8
    -6 همان، حدیث 6